Пән аты:   Информатика   

Класы:  11«А»

Жаратылыстану- математикалық  бағыт

І.Сабақтың  тақырыбы:    FrontPage  редакторының  мүмкіндіктері

ІІ.Сабақтың  мақсаты:

          а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын  дамыту

          ә) Тәрбиелігі: икемділік  қасиетімен  шабытты  болуға  қалыптастыру

          б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен  қызығушылығын  арттыру

ІІІ. Сабақтың  түрі: аралас  сабақ

ІV. Сабақтың  көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест  сұрақтары, т.б.

1. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі,  практикалық
2. Оқыту формалары: жеке, топтық,  ұжымдық
   VII. Пайдаланылған   әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова Информатика  10-11  сынып  оқулығы,  Балапанов Информатикадан  30  сабақ,  Информатика  негіздері  журналы.

VIIІ.Сабақтың  барысы:

          а) ұйымдастыру

          ә) сабақ  сұрау

          б) жаңа  сабақ

          в) бекіту

          г) үйге  тапсырма

          д) қорытынды

            Балалар, саламатсыңдар ма, біз өткен сабақта Деректер қоймасын құру

деп  аталатын сабақты өттік. Үйге берілген тапсырма бойынша бірнеше оқушылардан сұрақтар қою арқылы үй тапсырмасын сұраймын.

Жаңа  сабақ

Маңызды  HTML редакторы деп  Microsoft FrontPage-ні атауға болады. Бұл Интернетке арналған арнайы редактор және, бір жақсысы, ол Word-қа ұқсайды, сондықтан оны ұғыну сендерге қиынға соқпайды.

 Microsoft FrontPage 2000 версияның (бұдан әрі FrontPage Редакторы) редакциялау мүмкіндіктері мол. Frontрage Редакторы HTML-ді бүге-шігесіне дейін білуді талап етпей-ақ, кәсіби сапалы беттер жасауға мүмкіндік береді. Егер бетті редакциялау барысында сөзді курсивпен ерекшелеу немесе тақырып түсін өзгерту қажет болса, Word-тағыдай мәтіннің қажетті фрагментін белгілеп, тиісті батырманы басыңдар – іс бітті. Frontрage HTML-дің тиісті кодын өзі генерациялайды.

Редактордың тамаша мүмкіндіктерінің бірі – оның беттерді WYSIWYG режімінде көрсете алатын қабілетінде. Бұл дегеніміз – олардың браузердегі көрінісі Редакторындағыдай болады деген сөз. Күні кеше ғана HTML  кодтарында ұсақ-түйекке дейін қолмен сипаттап отыруға мәжбүр болып, нәтиже ойдағыдай болатынына үміттеніп қана қоятын едік. Ендігі жерде беттің Редакторында дұрыс көрінуіне ғана қол жеткізу жетіп жатыр. FrontPage Редакторында  жұмыс істеуге өте ұқсайды. Мұнда да жартылай қара қаріп, курсив және астын сызу, маркерленген және нөмірленген тізімдер, операцияның қайталау және орындатпай сиықты стандартты батырмалар қолданылады. Редактор терезесінде мәтін енгізу дәл Word-тағыдай тексеруге  болады. Редакторда кестелер және фреймермдер құру өте ыңғайлы. Редакторда кестелер және фреймдер құру өте ыңғайлы. Фреймдер жөнінде алдағы уақытта білеміз.

                                Редакторды іске қосу.

Редакторды іске қосу үшін мынадай әрекеттер тізбегін орындаңдар:

Пуск →  Программы →  Microsoft FrontPage

Іске қосқанда Редактор екі менюі бар терезені ашады. Терезенің жоғарғы бөлігінде көрінісі Office қолданбасының барлық терезелеріндегідей стандартты менюлер және инструменттер панельдері орналасқан. Сол жақтағы меню арнайы  FrontPage үшін жасалған, бұл – жұмыс түрлері немесе режимдері менюі.

Standart(Стандартная), Fotmat (Форматирование), lmage(Рисование), Forms(Формы), Аdvanced(Дополнительно), Таble(Таблица) инструменттер панельдері View(Вид) менюі арқылы басқаруға және Word-тағыдай бұл панельдерді View(Вид) командасымен алып тастауға немесе қосуға болады.

Views сол жақ инструменттер панельдерін қарастырайық:

1. Page – бетті редакциялау экранның төменгі сол жақ бұрышында орналасқан үш қосымша беті бар құрамдас беттер редакторын шақыртады.

Normal (Обычный вид) – Бетті визуальды (Word-тағыдай жасау)

HTML (Код HTML) – HTML режимінде редакциялау

Preview (Предварительный просмотр) – Нәтижені браузердегідей қарау.

Үйге  тапсырма

FrontPage  редакторының  мүмкіндіктері

Х. Сабақты  қорытындылау

Жаңа  материалды  пысықтау, оқушылардың  меңгерген  білімдерін  талдау, бағалау.

ХІ. Бағалау.

Пән аты:   Информатика   

Класы:  11«А»

Жаратылыстану- математикалық  бағыт

І.Сабақтың  тақырыбы:    FrontPage  редакторын пайдалану

ІІ.Сабақтың  мақсаты:

          а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын  дамыту

          ә) Тәрбиелігі: икемділік  қасиетімен  шабытты  болуға  қалыптастыру

          б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен  қызығушылығын  арттыру

ІІІ. Сабақтың  түрі: аралас  сабақ

ІV. Сабақтың  көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест  сұрақтары, т.б.

1. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі,  практикалық
2. Оқыту формалары: жеке, топтық,  ұжымдық
   VII. Пайдаланылған   әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова Информатика  10-11  сынып  оқулығы,  Балапанов Информатикадан  30  сабақ,  Информатика  негіздері  журналы.

VIIІ.Сабақтың  барысы:

          а) ұйымдастыру

          ә) сабақ  сұрау

          б) жаңа  сабақ

          в) бекіту

          г) үйге  тапсырма

          д) қорытынды

            Балалар, саламатсыңдар ма, біз өткен сабақта FrontPage  редакторының  мүмкіндіктері деп  аталатын сабақты өттік. Үйге берілген тапсырма бойынша бірнеше оқушылардан сұрақтар қою арқылы үй тапсырмасын сұраймын.

Жаңа  сабақ

Web-беттердің дизайнын тиімді ету шарттарының бірі – тақырыптарды дұрыс пайдалану. Ірі тақырыптардың көптігі беттеріннің оқылуын қиындатады, ал тақырыптарға кедей беттердің көрінісі жұпыны және оларға қабылдау қиын болады. Тақырыптар газет немесе журналдағыдай бетте берілген ақпаратты құрылымдауға көмектеседі. Сайтымыздың  бір бетінің мысалында тақырыптарды пайдаланудың қарапайым үлгісін қарастырайық. Бетті сыныптастарына арнап Мой класс деп атайық. Бұл бетте біз оқушылар тізімін жасаймыз, соңында олардың меншікті беттеріне жасалған сілтемелер тіркеледі. Бұл тапсырманы орындау үшін келесі әрекеттерді іске асыру қажет: 

1. File New Page командаларын орындап, Редакторда жаңа бет жасаңдар.
2. New диалогтық терезесінде Normal Page шаблонын таңдап, ОК батырмасын басыңдар. Редакторда сол жақ жоғарғы бұрышында жыпықтап тұрған меңзер орналасқан бос бет пайда болады.
3. Пішімдеу панеліндегі стильдер тізімінен Нeading 1(Заголовок 1) таңдандар. Беттің шапкасы тиісінше ,мысалы, бірінші дәрежелі тақырып сияқты ерекшеленіп тұруы керек. FrontPage Редакторында тақырып жаңа жолдан жеке абзац сияқты безендіріледі.
4. Енді Мой класс бетінің негізгі тақырыбын енгізіндер.
5. Оқушылардың аттарын енгізіндер. Меңзер жаңа жолға өтуі үшін ‹Enter›-ді басып, стильдер тізімінен Нeading3(Заголовок 3)таңдаңдар да, Александр есімді теріндер.
6. Енді 5-қадамды қайталай отырып, сыныптың қалған оқушыларының аттарын енгізіңдер.

Тізімде тақырыптардың алты дәрежесі аталғанын ескеру керек.4.7.-суретте тақырыптардың барлық алты дәрежесінің салыстырмалы өлшемдері көрсетілген.

                   Маңызды  HTML  редакторы деп  Microsoft FrontPage-ні атауға болады.Бұл Интернетке арналған арнайы редактор және,бір жақсысы,олWord-қа ұқсайды,сондықтан оны ұғыну сендерге қиынға соқпайды.

                    Microsoft FrontPage 2000 версияның (бұдан әрі Frond-Page 2000 немесе жай ғана FrontPage Редакторы) редакциялау мүмкіндіктері мол.

                    FrontPage Редакторы HTML-ді бүге-шігесіне дейін білуді талап етпей-ақ , кәсіби сапалы беттер жасауға мүмкіндік береді.Егер бетті редакциялау барысында сөзді курсивпен ерекшелеу немесе тақырып түсін өзгерту қажет болса,Word-тағыдай мәтіннің қажетті фрагментін белгілеп, тиісті кодын өзі генерациялайды.

                   Қаласаңдар, тікелей Редакторда  HTML кодын жазып,сол мезетте,браузерді іске қоспай-ақ , өз жұмыстарыңның нәтижелерін көрулеріңе болады.

                    Редактордың тамаша мүмкіндіктерінің бірі-оның беттерді WYSIWYG режімінде көрсете алатын қабілетінде (what you see is what you get-не көрсеңіз,соны аласыз).Бұл дегеніміз-олардың браузердегі көрінісі Редактордағыдай болады деген сөз.Күні кеше ғана HTML кодтарында ұсақ- түйекке дейін қолмен сипаттап отыруға мәжбүр болып, нәтиже ойдағыдай болатынына үміттеніп қана қоятын едік. Енді жерде,беттің Редакторда дұрыс көрінуіне ғана қол жеткізу жетіп жатыр.                            

Үйге  тапсырма

FrontPage  редакторын  пайдалану

Х. Сабақты  қорытындылау

Жаңа  материалды  пысықтау, оқушылардың  меңгерген  білімдерін  талдау, бағалау.

ХІ. Бағалау.

Пән аты:   Информатика   

Класы:  11«А»

Жаратылыстану- математикалық  бағыт

І.Сабақтың  тақырыбы:    FrontPage  редакторының қосымша мүмкіндіктері:

          а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын  дамыту

          ә) Тәрбиелігі: икемділік  қасиетімен  шабытты  болуға  қалыптастыру

          б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен  қызығушылығын  арттыру

ІІІ. Сабақтың  түрі: аралас  сабақ

ІV. Сабақтың  көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест  сұрақтары, т.б.

1. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі,  практикалық
2. Оқыту формалары: жеке, топтық,  ұжымдық
   VII. Пайдаланылған   әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова Информатика  10-11  сынып  оқулығы,  Балапанов Информатикадан  30  сабақ,  Информатика  негіздері  журналы.

VIIІ.Сабақтың  барысы:

          а) ұйымдастыру

          ә) сабақ  сұрау

          б) жаңа  сабақ

          в) бекіту

          г) үйге  тапсырма

          д) қорытынды

            Балалар, саламатсыңдар ма, біз өткен сабақта FrontPage  редакторын  пайдалану деп  аталатын сабақты өттік. Үйге берілген тапсырма бойынша бірнеше оқушылардан сұрақтар қою арқылы үй тапсырмасын сұраймын.

Жаңа  сабақ

    Web-парақ жекек Web-құжат болып табылады. Бұл Web-парақтардың кәдімгі мәтіндік құжаттардан форматы өзгеше болады және олар HTML фарматында жазылады.Біз әрбір сервердің Бүкіләлемдік желде өзіндік адресі болатындығын білеміз. Сондай-ақ әрбір компьютердегі әрбір файлдың іздеу жолы деп аталатын өзінің адресі болатындығы бізге  бұрыннан белгілі. Сондықтан  интернеттің ақпараттық өрісіндегі әрбір құжаттың сол сервердегі файл адресі мен сервер адресінен тұратын адресі болады. HTML форматындағы Web-құжаттарды оқу үшін арнайы программаллар болуы керек.

Web-парақ жекек Web-құжат болып табылады. Бұл Web-парақтардың кәдімгі мәтіндік құжаттардан  форматы өзгеше болады және олар HTML форматында жазылады.

Біз әрбір компьютердегі әрбір  әрбір файлдың іздеу жолы деп аталатын өзінің адресі болатындығы бізге бұрыннан белгілі. Сондықтан интернетті ақпараттық өрісіндегі әрбір құжаттың сол серведегі файл адресі мен сервер адресінен тұратын адресі болады. HTML форматындағы Web-құжаттарды оқу үшін арнайы программалар болуы керек. Мұндай программаларды Web-құжаттарды оқуға арналған өте кең тараған программалар болып табылады. Web-құжаттарды оқу, олардың бірінен басқасына ауысуға мүмкіндік беру.

Үйге  тапсырма

FrontPage  редакторының қосымша мүмкіндіктері:

Х. Сабақты  қорытындылау

Жаңа  материалды  пысықтау, оқушылардың  меңгерген  білімдерін  талдау, бағалау.

ХІ. Бағалау.

Пән аты:   Информатика   

Класы:  11«А»

Жаратылыстану- математикалық  бағыт

І.Сабақтың  тақырыбы:    Кестелермен жұмыс істеу. Кестелер.

          а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын  дамыту

          ә) Тәрбиелігі: икемділік  қасиетімен  шабытты  болуға  қалыптастыру

          б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен  қызығушылығын  арттыру

ІІІ. Сабақтың  түрі: аралас  сабақ

ІV. Сабақтың  көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест  сұрақтары, т.б.

1. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі,  практикалық
2. Оқыту формалары: жеке, топтық,  ұжымдық
   VII. Пайдаланылған   әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова Информатика  10-11  сынып  оқулығы,  Балапанов Информатикадан  30  сабақ,  Информатика  негіздері  журналы.

VIIІ.Сабақтың  барысы:

          а) ұйымдастыру

          ә) сабақ  сұрау

          б) жаңа  сабақ

          в) бекіту

          г) үйге  тапсырма

          д) қорытынды

            Балалар, саламатсыңдар ма, біз өткен сабақта FrontPage  редакторының қосымша мүмкіндіктері деп  аталатын сабақты өттік. Үйге берілген тапсырма бойынша бірнеше оқушылардан сұрақтар қою арқылы үй тапсырмасын сұраймын.

Жаңа  сабақ

Кесте – сайт құрағанда қолданылатын ең қуатты инструменттердің бірі. Кестелер басында құрылымдандырылған деректерді көрсету үшін қолданылады. Бірақ біртіндеп олар Web-беттерді құрастырудың қуатты әмбебап құралына айналды. Кестелер бетті онда элементтер орналасатын жеке аймақтарға бөлуге мүмкіндік береді. Нtml кестелері ұяшықтарының төңірегіндегі жақтаулар көрінуі де, көрінбеуі де мүмкін. Егер кесте бетті құрастыру үшін қолданылатын болса, әрине , көрінбейтін шекараны қолданған жөн, бірақ кейбір кездерде, егер әр түрлі үяшықтар үшін әр түрлі құюлар қолданылса, қызық нәтижелер алынады.

Кесте жолдар мен ұяшықтар бағандарынан тұрады, оларда мәтін суреттер кірістірілген кестелер болуы мүмкін. Ұяшық (СеІІ) – кілтті элемент, олардың жиынынан кесте тұрады. Ұяшық әрқашан тікбұрыш пішінінде болады,онда мәтін немесе суреттер болуы мүмкін. Кестенің әр ұяшығы шекаралар орнатады, онда қойылған деректер оларға қатысты тураланады. Егер материалды орналастыру үшін кесте ұяшығының көлемі жеткіліксіз болса, оның көлемін  FrontPage  автоматты түрде үлкейтеді. Ұяшықтарды бөліктерге бөлуге болады, олар да ұяшық деп аталады. Бірнеше көршілес ұяшықтарды біріктіруге де болады.

Кестенің жолы (Row) бір көлденең деңгейде орналасқан ұяшықтар жиынынан тұрады. Өз кезегінде, кестенің бағаны (Column) – бір тік деңгейдегі ұяшықтар жиыны. FrontPage жеке ұяшықтар үшін де, жолдар, бағандар, ерекгеленген ұяшықтар тобы үшін де, немесе тұтас кесте үшін де әртүрлі атрибуттар белгілеуге мүмкіндік береді. Мұндай атрибуттарға төмендегілер жатады:

1. ұяшық шекарасы
2. жиек стилі
3. ұяшықтың құюяның түсі

Бағандардың тақырыптары дербес объкт емес, бұл тек кесте дизайнының элементі, оны безендіру стилі кәдімгі ұяшықтардың стилінен өзгеше болады. Кестенің жоғарғы жолының ұяшығына біріктірілген мәтін оның тақырыбы бола алады. Жұмысты жеңілдету үшін FrontPage әр кестеге маркерлердің әмбебап жиынын қосады.

Сонымен біз қажетті құрылымдағы кестені жасадық. Енді оларды мәліметтермен толтырып көрейік. Кестелердің ең тамаша ерекшеліктерінің бірі – енгізілген мәтін ұяшықтың ішінде тура біз бүкіл құжаттың шегінде пішімдеп дағдыланғандай пішімделеді. Ұяшыққа енгізілген мәтін, егер оның ұзындығы  бағанының  енінен артық болса, автоматты түрде жаңа жолға ауысады.

Үйге  тапсырма

Кестелермен жұмыс істеу. Кестелер.

Жаңа  материалды  пысықтау, оқушылардың  меңгерген  білімдерін  талдау, бағалау.

ХІ. Бағалау.

Рассуждать о незаконности копирования чужой работы.

Знание и понимание:

Объясняет необходимость указания источника или согласия автора информации.

Применение:

Указывает автора при использовании информации.

Анализ:

Оценивает последствия незаконного использования чужой работы.

Учащиеся могут:

• обсудить вопрос важности правильной осанки (навыки разговора и аудирования);
• описать комплекс упражнений, помогающих сохранить здоровье (навыки письма).

 Предметная лексика и терминология:

• ухудшение зрения, нарушение осанки, растяжение сухожилий здоровье и безопасность, опасность;
• запястье, шея, рука, спина, плечо, позвоночник, живот, мышцы, укреплять, растягивать, расслабляться, быть в курсе.

 Полезная серия фраз для диалога/письма:

• Чтобы избежать (хронического растяжения сухожилий травматического характера, напряжения глаз / усталости), необходимо сначала ..., а затем ...
• Чтобы улучшить осанку, убедитесь, что вы, во-первых ..., а затем ...

Соблюдение безопасности зависит от …

 Уважение к труду кого-либо и друг к другу.

Обеспечение безопасной работы учащихся с компьютерами.

Ответственность при использовании чужой информации

 Учащиеся в группах разрабатывают постер на решение следующих сценариев:

1 сценарий:    Арнур – профессиональный фотограф. Сделанные им фотографии он размещает на web-сайтах для их продажи. Для всех фотографий указан знак охраны авторских прав. Асем подбирает рисунки к своей публикации. Она находит нужный рисунок на веб-сайте среди фотографий Арнура. Как далее поступить Асем?

2 сценарий: «Музлайф» – вновь созданная группа. Их песни доступны на сайте группы в интернете. Марат скопировал на компьютер, с сайта несколько песен группы «Музлайф». И передал копии файлов своим друзьям. Правильно ли поступил Марат? Когда нужно защищать права владельцев песен?

После объяснения задания необходимо совместно разработать критерии оценивания работы группы и записать их на доске и оговорить временной интервал. Учащиеся защищают работы привлекая всех участников группы. Группы осуществляют взаимооценивание по ранее разработанным критериям. Учащиеся на доске записывают основные правила при использовании и копировании информации в Интернете и возможные последствия. Учащимся необходимо продолжить создание буклета с прошлого урока, т.е. необходимо дополнить информацией внутреннюю страницу на тему «Использование чужой информации».

И.Әбдікәрімов атындағы Қызылорда аграрлық техникалық колледжі

«Информатика және есептегіш техника»  циклінің оқытушысы Ибрагимова Нургуль Бахитжановна

ТАҚЫРЫБЫ:     

Жоғары оқу орнында практикалық сабақты өтудің мақсаты-пәнді тереңдетіп оқыту, студенттердің оқытушымен бірігіп теориялық білімін практикада қолдану дағдысын қалыптастыруға, олардың білімін тексеру үшін өткізіледі.

Пән мақсатына байланысты практикалық сабақта әр түрлі: рефераттар, баяндамалар, жаттықтырушы мысалдар, эксперименттер, семинар, лабораториялық жұмыстаржәне т.б. талқылау әдістері қолданылады. Практикалық сабақтарда уақыт үнемдеу, демонстрациялық материалдар даярлау және аудиториямен кері байланыс жүргізу мақсатында интерактивті тақтаны пайдаланған тиімді. Интерактивті тақтаның үш режимінде де жұмыс жасауға болады. Сол режимдердің әр қайсысына тоқталайық.

Ақ тақта режимі- ең қарапайым режим, бұл режимді семинар сабақтарын жүргізгенде қолдануға болады. Ақ тақта режимін қолданғанда оны ақ бет қағазбен жұмыс жасағандай және тақырыпқа қажетті жерін белгілеулермен, негізгі ұғымдарын ерекшелеу (сызу) үшін түрлі түсті қаламды қолдануға болады. Ақ беттің артына фон ретінде мазмұнды суретті пайдалануға болады. Тақтаның бұл қасиеті, мысалы географиядан, тарихтан, физика және т.б. пәндерден сабақ жүргізгенде ыңғайы. Фон ретінде географиялық картаны, физикалық аспаптардың суреттерін алуға болады және сабақ барысында қажет болса картаға белгі салуға, жазуға мүмкіншілік бар.

Екінші режим – Office режимі. Бұл режим сабаққа қажетті дайындық жұмыстарын, яғни материалдар даярлауға ыңғайлы. Сабаққа дайындық жұмыстары Word мәтіндік редакторының, Excel электрондық кестесінің құжаттары, Power Point – презентациясы болуы мүмкін. Практикалық сабақты жүргізуде қайталаудың рөлі ескеріледі. Қайталауды жүргізудің нұсқалары блиц – тестер, стандартты есептерді шығару екені белгілі. Практикалық сабақтың бұл бөлігін жүзеге асыру мақсатында сабаққа дайындық материалдарын жақсы даярлау қажет, ол үшін интерактивтік тақтаны қолдану мүмкіншіліктеріне тоқталамыз.

Мысалы, Microsoft Word құралдарымен төрт түрлі мәтіндік тапсырмаларды қамтитын құжат әзірлеуге болады. Осы құжатта тапсырмаларды қайталап, жауаптарының дұрыс нұсқаларын немесе амалдардың дұрыс тізбегін көрсету керек. Қайталанған тапсырмаларды сурет салу панелінің «төртбұрыш» («овал») объектілерімен жасырамыз. Сабақта қажет кезде бұл құжатты интерактивті тақтаның Office режимінде ашу қажет. Бұл режим Microsoft Office-нің барлық мүмкіншілігін ұсынады. Сондай мүмкіншіліктерінің бірі-құрылған құжатқа мәтінді қосуға болады, яғни экраннан түсірілген суретпен емес құжатпен тікелей жұмыс жасаймыз. Сонымен, оқытушы студентті тестілік тапсырмаға жазбаша жауап беруге тақтаға шығарып, студенттің жауабын дұрыс жауаптарымен салыстыра алады («тік төртбұрыш» объектісін жылжыту немесе жою арқылы) және дайындалған материалды шаблон ретінде келесі сабақтарды пайдалану үшін сақтап қоюға болады.

Үшінші режим– тақтаның интерактивті режимдегі жұмысы. Семинар сабақтарын жүргізуде өткен материалды қайталау қажет, сондай жағдайда интерактивті тақтаның сілтеме жасауға арналған компонентін қолдануға болады. Бұл компонент арқылы Microsoft Office құралдары арқылы құрылған құжаттарға, графиктік редакторлардың немесе программалау ортасының көмегімен құрылған файлдарға, интернет беттеріне сілтемелерді ұйымдастыруға мүмкіншілік береді. Объектідегі сілтеме белгісі арқылы белгіленеді.

Сабақтың бұл формасын өткізуде сол сияқты әр түрлі пәндерге арналған галерея қорларын пайдаланған тиімді. Қордан алынған материалдарды оқытушы өзіне ыңғайлап өзгерте алады. Қорлар екі топқа бөлінеді: статикалық және динамикалық. Динамикалық қорлар белгісімен белгіленеді және оны оқу процесіндегі ситуацияларды моделдеуде қолданған тиімді (білімді тексеруде, құбылыстарды түсіндіруде, таңдауда және т.б.).

Прожектор және Шторка құралдары экранның белгілі бір кішігірім аумағын көрсетуге арналған. Прожектор құралы аудиторияның назарын бір объектіге аударуға арналған. Экран бетінде бір мезгілде бірнеше объектілер орналасқан болса, оның қажет объектісін ерекшелеп, қалғанын жауып қоюға арналған. Шторка экранның бір бөлігін жауып қоюға арналған (есеп шығаруда дұрыс жауаптарын, оқушыларға әзір белгісіз ақпаратты) және материалды оқу барысында мүмкіндігінше тақтаның қажет бөлігін көрсету.

Запись және Воспроизведение құралы дыбыс пен бірге интерактивті тақтадағы барлық жайларды түсіруге, яғни бейне файлдарын құруға мүмкіншілік береді. Ондай файлдар бейнедәрістер, бейнесеминарлар, бейнеге түсірілген проблемалық есептерді шешу әдістері болады.

Шешімінде мазмұнды әдістемелік қателіктері бар есептердің шешімдеріне арналған бейнематериал даярлауға болады. Типті қателіктер таңдалуы керек, яғни ол қателік көзге өте көрінбеуі керек. Студенттердің міндеті сабақ барысында қателерді тауып, дәптерлерінде белгілеп және сабақ соңында айту. Қателерді жөндеу жұмыстарын үй тапсырмасы ретінде беруге болады.

Оқу процесінде, оның ішінде практикалық сабақтарда интерактивті тақтаны қолдану оқытушының жеке тәжірибесіне, шығармашылық ізденісіне байланысты. Интерактивті тақта оқыту формасын ұйымдастыруды түрлендіруге, дәстүрлі оқыту әдістеріне жаңа элементтер енгізуге мүмкіншіліктер жасайды. Бұл студенттің пәнге деген қызығушылығын арттырады. Ал жеке галерея жасау, ол оқытушының да сол сияқты студенттің де шығармашылық жұмыс жасауын жігерлендіреді. Қорытындылай келе интерактивті тақтаны орынды қолдану оқыту сапасын жетілдіруге көмектеседі.

И.Әбдікәрімов атындағы Қызылорда аграрлық техникалық

колледжінің информатика пәнінің оқытушысы

 Ибрагимова Нұргүл Бақытжанқызы

Ақпараттық-коммуникациялық технологияны дамыту білім берудің бір бөлігі. Соңғы жылдары заман ағымына сай күнделікті сабаққа компьютер, электрондық оқулық, интерактивті тақта қолдану жақсы нәтиже беруде. Білім беру жүйесі электрондық байланыс, ақпарат алмасу, интернет, электрондық пошта, телеконференция, On-line сабақтар арқылы іске асырылуда.

Бүгінгі күні инновациялық әдістер мен ақпараттық технологиялар қолдану арқылы оқушының ойлау қабілетін арттырып, ізденушілігін дамытып, қызығушылығын тудыру, белсенділігін арттыру ең негізгі мақсат болып айқындалады. Ақпараттық-коммуникациялық технологияны бәсекеге қабілетті ұлттық білім беру жүйесін дамытуға және оның мүмкіндіктерін әлемдік білімдік ортаға енудегі сабақтастыққа қолдану негізгі мәнге ие болып отыр. Сондықтан оқытудың ақпараттық-коммуникациялық технологиясы-білімді жаңаша беру мүмкіндіктерін жасау, білімді қабылдау, білім сапасын бағалауы, оқу тәрбиесі үрдісінде оқушының жеке тұлғасын жан-жақты қалыптастыру үшін бойында ақпараттық мәдениетті, сауатты адам-ақпараттың қажет кезін сезіну, оны табу, бағалау және тиімді қолдану қабілетін арттыру керек.

Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев Қазақстан халқына Жолдауында «Біз бүкіл елімізде әлемдік стандарттар деңгейінде сапалы білім беру қызметіне қол жеткізуге тиіспіз. Қазіргі таңда ақпараттық-коммуникациялық технологиялар біздің елімізде де жоғары қарқынмен дамып келеді. Білім беруде жаңа технологиялық әдістермен қатар жаңа ақпараттық технологияларды да қолданудың мүмкіндігі жасалып отыр» деген болатын. Жас буынды жаңашылдыққа жетелеу деген сөз. Жаңашылдық – білім жүйесіне инновациялық технологияларды енгізе отырып, студентті заман талабына

сай етіп дайындап шығару.

Технологиялық оқыту білім алушыларды белсенді жағдайда қойып, оның субьектілігін қалыптастырады және шығармашылықты тудырады. Әсіресе, ақпараттық дәуірде технологияның қолданылуы ерекше. Білім сапасын жоғарылату, оны жеткілікті түрде арттыруда жаңа ақпараттық технологияларды қолданусыз, заманауи телекоммуникациялық құралдарды пайдаланусыз мүмкін емес. Озық әдістемелік технологиялармен қаруланған, заман талабына сай оқытудың жаңа әдістерін, яғни ақпараттық-коммуникациялық технологияларды толық меңгерген педагог қана білім алушының сапалы білім алуына мүмкіндік жасайды.

Студенттің өз бетінше білім алуына, ізденуіне көп мән берілуі тиіс. Олардың кәсіптік білім алуымен қатар іздемпаз, тапқыр, ой- өрісі жоғары, өз пікірін ашық білдіретін, жаңашыл ұрпақ етіп тәрбиелеу керек. Бүгінгі заман талабы- қоғамның дамуымен бірге болашақ жастарды жаңашылдыққа,

іздемпаздыққа, еңбек сүйгіштікке тәрбиелеу. Осы аталғандарды іске асыру үшін сабақта ақпараттық–коммуникациялық технологияларды пайдалану маңызды болмақ.

Ақпараттық-коммуникациялық технологияға тоқталатын болсақ, комму-никация – ақпаратты тасымалдап жеткізу әдістері мен механизмдерін және оларды жинақтап жеткізу құрылғыларын қамтитын жалпы ұғым, ал оқытудың ақпараттық технологиясы- қазіргі компьютерлік техника негізінде ақпаратты жинау, сақтау, өңдеу және тасымалдау істерін қамтамасыз ету, білімді бүгінгі заман талабына сай жаңаша, ұтымды және тиімді түрде оқырманның санасына жеткізе білу, педагогикалық іс- әрекетке өзгеріс енгізу, білімді қабылдау, білім сапасын бағалау, оқу- тәрбие үрдісінде оқушының жеке тұлға ретінде жан- жақты қалыптасуы үшін жаңашылдық енгізу деп түсінугеболады.

АКТ арқылы жалпы оқыту үрдісінің функциялары: оқыту, тәрбиелеу, дамыту, ақпараттық болжамдау және шығармашылық қабілеттерін дамытумен анықталады. Ақпараттық- коммуникациялық технологияларды пайдалану арқылы оқытушы студенттің интелектуалдық, рухани азаматтық және басқада адами қасиетін қалыптастыруына игі әсерін тигізеді.

Ақпараттық технология еңбексүйгіштікке үйретеді. Сондықтан, бүгінгі компьютерлендірілген заманда ақпараттық- коммуникациялық технологияларды пайдалану арқылы ғылымның кез- келген саласын қарқынды дамытып, одан тиімді нәтиже алуымызға болады.

Бүгінгі заман талабына сай жаңа технологиялармен сабақ жүргізуде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану өте тиімді. Сабақтарымызда ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайданудың негізгі мақсаты:

1. Ақпараттық технологияларды қолдана отырып оқу- тәрбие процесінің барлық деңгейін жетілдіру, оқу-тәрбие жұмысына жаңашылдық енгізу:

- сабақты қызықты етіп өтікізу арқылы студенттердің пәнге деген қызығушылықтарын арттыру;

-білім сапасының көтерілуіне жағдай жасау;

-оқыту процесінің сапасын арттыру;

-пәнаралық байланысты тереңдету;

-қажетті ақпаратты іздеуді оңайлату және көлемін ұлғайту.

2. Студентті заман талабына сай жан- жақты дамыту, ақпараттық қоғамда өмір сүругеикемдеу, даярлау:

- коммуникативтік қабілеттерін дамыту;

- өздігінен ізденуге, шешім қабылдай білуге бағыттау;

- компьютерлік графика, мультимедиа технологиясын пайдалану, киноларды, видеороликтерді көрсету, сабаққа байланысты музыкаларды тыңдату арқылы эстетикалық тәрбие беру;

- пәнаралық байланыс орнату;

- ақпараттық мәдениетін қалыптастыру, ақпаратты өңдей білуге үйрету.

Ақпараттық – коммуникациялық технологиямен жұмыс істеу — компьютерді пайдалануға, модельдеуге, электрондық оқулықтарды,

интерактивті тақтаны қолдануға, интернетте жұмыс істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді.

«Ақпараттық-коммуникациялық технологияны оқу-тәрбие үрдісіне енгізудің оқытушы үшін тиімділігі неде?» деген сұраққа тоқталатын болсақ:

- жалпы компьютерлік желілерді пайдалана отырып сабақты тартымды түрде қызықты етіп өткізуге мүмкіндік туады;

- студент өз бетімен жұмыс жасайды;

- аз уақытта көп білім береді, уақытты үнемдейді;

- білім- білік дағдыларын тест тапсырмалары арқылы тексереді;

- шығармашылық жұмыстар жасайды;

- қашықтықтан білім беру мүмкіндігі туады;

- қажетті ақпаратты жедел түрде беру мүмкіндігі жасалады;

- интернетте жұмыс жасау арқылы оқытушы өз білімін жан-жақты жетілдіреді;

- оқыту үрдісінде студенттердің танымдық іс-әрекетін тиімді ұйымдастырады; - студенттердің тынымдық қабілеттерін қалыптастырады;

- студентті шығармашылық жұмысқа баулиды, өз бетінше жұмыс жасауға үйретеді;

- оқулықтантардан тыс, қосымша мәліметтер береді т.б.

Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану – педагогикалық іс-әрекеттердің мазмұны мен формасын толықтыру негізінде оқыту үрдісін жетілдірудің бірден бір жолы. Сондықтан компьютерлік желілерді, интернет жүйесін, электрондық оқулықтарды, мультимедиалық технологияларды, қашықтан оқыту технологиясын пайдалану оқу орындарында ақпаратты-коммуникациялық технологиялар кеңістігін құруға жағдай жасайды.

Өз сабағымда күнделікті жаңа тақырыптарды АКТ- ның желілік түрін пайдалана отырып түсіндіремін. Мысалы, электрондық оқулық, интерактивті тақта, интернет желісін күнделікті сабақта қолданамын.

Жоғарыда аталғандарды қорытындылай келе, мынадай тұжырымдама жасауға болады:

- Білім беру мекемелерінде қазіргі заманға сай жаңа ақпараттық құрал-жабдықтармен, интерактивті тақталар және мультимедиялық кабинеттерді пайдалана отырып, кез-келген пән бойынша электрондық оқулықтармен жұмыс жүргізу ;

- АКТ-ны пайдалана отырып, оқушыларды өз бетінше ізденуге машықтандыру;

- Сабақты қазіргі заман талабына сай өткізу;

- Әр студенттің ақпараттық техника құралдарымен жұмыс жасауларына мүмкіндік тудыру.

Олай болса, қоғамның әрбір мүшесі ақпаратты сауатты, ақпараттық мәдениеті мен ақпараттық құзыреттілігі дамыған тұлға болуы қажет. «Қазіргі заманда жастарға ақпараттық технологиямен байланысты әлемдік стандартқа сай мүдделі жаңа білім беру өте қажет» деп, Елбасы атап

көрсеткендей, жас ұрпаққа білім беру жолында ақпараттық технологияны оқу үрдісінде оңтайландыру мен тиімділігін арттырудың маңызы зор деп білемін.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. “Информатика негіздері” журналы №1, 2010 жыл.
2. «Информатика негіздері» журналы №4-2008 жыл – Ж. Садыбекова «Оқу – тәрбие үрдісінде ақпараттық – коммуникациялық технологияны қолдану қажеттілігі»

И.Әбдікәрімов атындағы Қызылорда аграрлық техникалық колледжінің

информатика пәнінің оқытушысы Ертаева Лаура Еркінқызы

ХХІ ғасыр – ақпараттық технология ғасыры. Қазіргі қоғамдағы білім жүйесін дамытуда ақпараттық – коммуникациялық технологиялардың маңызы зор.Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңының 11 – бабының 9 тармағында оқытудың жаңа технологияларын, оның ішінде кәсіптік білім беру бағдарламаларының қоғам мен еңбек нарығының өзгеріп отыратын қажеттеріне тез бейімделуіне ықпал ететін кредиттік, қашықтан оқыту, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды енгізу және тиімді пайдалану міндеті қойылған. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың «Болашақтың іргесін бірге қалаймыз» атты Қазақстан халқына Жолдауында «Біз білім беруді жаңғыртуды одан әрі жалғастыруға тиіспіз.

Ақпараттық технологияларды сабақта пайдаланудың негізгі мақсаты: Қазақстан Республикасында біртұтас білімдік ақпараттық ортаны құру, жаңа ақпараттық технологияны пайдалану Қазақстан Республикасындағы ақпараттық кеңістікті әлемдік білім беру кеңсітігімен сабақтастыру.

Ақпараттық коммуникациялық технологиялардың негізгі міндеттері: 1. Сабақта ақпараттық технологиялар құралдарын қолдану; 2. Практикалық шараларды анықтап, жүзеге асыру; 3. Ғылыми ізденушілік және оқу-әдістемелік жұмыстар жүргізу. Ақпараттық технологиялардың қағидалары: - жеке тұлғаның интеллектуалдық және шығармашылық қабілеттерін дамыту; - технологиялық құрал арқылы алынатын білімдер мен мәліметтердің түсініктілігі; - жалпы компьютерлік сауаттылық; - оқыту мен тәрбиелеудің жылдамдығы.

Ақпараттық – коммуникациялық технологияның оқыту процесіне қолданудың дидактикалық мүмкіндіктері

Қазіргі заман талабына сай адамдардың мәлімет алмасуына, қарым-қатынасына ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың кеңінен қолданысқа еніп, жылдам дамып келе жатқан кезеңінде ақпараттық қоғамды қалыптастыру қажетті шартқа айналып отыр. Ақпараттық мәдениетті, сауатты адам-ақпараттың қажет кезін сезіну, оны тауып алуға, бағалауға және тиімді қолдануға қабілетті, ақпарат сақталатын дәстүрлі және автоматтандырылған құралдарын пайдалана білуі керек.

Адамзаттың қолы жеткен ең үлкен табыстарының бірі – осы ақпарат. Бірақ оны шектен тыс ашық қолдана берсе, жастар санасын улайтын да нәрсеге айналып

кетуі мүмкін. Бұл ақпараттың пассивті түрде пайдаланатын бөлігінің артуына байланысты болып отыр. Интернеттің кең таралуына орай ақпарат таратудың бақылауға көнбейтін кері процесінің күнен-күнге артып бара жатқаны байқалады.

Білім берудегі ақпараттық технологиялар

Компьютер, телекоммуникациялық және желілік құралдар ақпараттарды қабылдаудағы әдістерді өзгертіп, әртүрлі әрекеттерге жаңа мүмкіндіктерді ашып отырып, қазіргі қоғамның даму кезеңіндегі оқыту мақсатының көкейкесті және маңызды мәселелеріне қол жеткізеді. Білім беруде қолданылатын бағдарламалық-техникалық құралдардың классификациялық белгілері ретінде мыналарды айтуға болады:

- дидактикалық бағыт;

- бағдарламалық ұсыныс;

- техникалық ұсыныс;

- пәндік аумақта қолданылуы.

Бағдарламалық-аппараттық комплекстерді құруда және білімнің артикулденбеген бөлімін меңгеруде қолданылатын технологиялар процедурлік деп аталады. Бұл топтың компьютерлік ақпараттық технологиялары білімнің ақпараттарын бірнеше бөліктерге бөліп тексермейді және ақпарат бөліктерін қамтымайды. Олар әртүрлі модельдер негізінде құрылған. Бұл жағдайда компьютерлік ақпараттық технологияларға мыналар жатады:

- қолданбалы бағдарламалар пакеті (ҚБП);

- компьютерлік тренажерлер (КТ);

- зертханалық практикумдер;

- ойындардың бағдарламалы;

- үйренушілерге зерттеу кезінде оқытылатын пән бойынша білім алуына (қосуына) мүмкіндік беретін экспертті-үйрену жүйелері (ЭҮЖ) және басқа да компьютерлік құралдар.

Ақпараттық қоғамның негізгі талабы — оқушыларға ақпараттық білім негіздерін беру, логикалық — құрылымдық ойлау қабілеттерін дамыту, ақпараттық технологияны өзіндік даму мен оны іске асыру құралы ретінде пайдалану дағдыларын қалыптастырып, ақпараттық қоғамға бейімдеу.

Қазіргі уақытта жаратылыстану — ғылыми білім беруде сабақ барысында интерактивті құралдарды қолдануда. Интерактивті құралдардың көмегімен мұғалімнің , оқушының шығармашылықпен жұмыс істеуіне жол ашылып отыр.

Білім берудегі интерактивті технология — мұндағы интерактивті сөзі- inter (бірлесу), act (әрекет жасау)ұғымын білдіреді, сабақ барысында оқушының топпен жұмыс жасауға қатыспауы мүмкін емес, бірін-бір толықтыратын, сабақ барысында барлық оқушылардың қатысуын ұйымдастыратын оқыту барысы.

Интерактивті тақта –дегеніміз не?

Интерактивті тақта – бұл компьютердің қосымша құрылғыларының бірі және де дәріс берушіге немесе баяндамашыға екі түрлі құралдарды біріктіретін: ақпараттың кескіні мен қарапайым маркер тақтасын біріктіретін құрал. Бүгінгі

күні бірнеше ИТ түрлері бар. Олардың ішінде білім саласында қолданып жүргендеріне қысқаша шолу жасайық.

ACTIVboard(Promethean компаниясы) — ACTIVstudio программасы арқылы іске қосылады. Бұл құрылғы компьютер, мультимедиялық проектор және ақпараттарды енгізуге арналған активті қаламнан тұрады.

Активті қалам – дегеніміз не?

Aктивті қалам – бұл меңзерді басқару құрылғысы және компьютер мен тақта арасындағы байланысты іске асырушы құрылғы.

ACTIVwand указкасы

Электронды ACTIVwand указкасының ұзындығы 54 см тақтаның жоғарғы бөлігінен кішкентайларға да қол жеткізуге мүмкіндік береді. Жанында орналасқан батырма ташқанның сол жақ батырмасының қызметін атқарады. ACTIVboard – интерактивті тақтасында жұмыс жасаушыға проектордың сәулесінен астынан шығуға мүмкіндік береді. «Оң қол» сонмен бірге «сол қолмен» жұмыс жасауға қолайлы құрал.

ACTIVpanelpro

ACTIVpanelpro (Активпанель) үлкен аудиторияларда қолдануға өте қолайлы, онда үлкен экранға проекцияға қолданады. ACTIVpanelpro арнайы қарындаштың көмегімен дисплейде жазылған жазулар компьютер арқылы тақтадан көруге мүмкіндік береді. ACTIVpanelpro (Активпанель) өте жеңіл зат, бөлмеден бөлмеге қиындықсыз – ақ алып жүре беруге болады, ал проектор болса кескінді үлкейтіп көрсетеді. ACTIVpanel-pro ДК басқарады, сурет салады, жазу жазады – бұл ақпаратты енгізетін құрылғыға жатады.

ACTIVslate

Радио портты ACTIVslate панель құрылғысы топпен жүргізілетін конференцияға қатысушылардың белсенді қатысуына мүмкіндік береді. Конференция немесе презентация кезінде аудиторияда еркін қозғалуға болады ACTIVslateXR панель аудиторияның кез келген жерінен тақтамен жұмыс жасай алады. ACTIVslateXR көмегімен қатысушылар өз шешімдерін орындарынан тұрмай-ақ тақтада жаза алады.

ACTIVtablet

ACTIVtablet планшет қарапайым тышқанның қызметін атқара алады, презентация мен конференция материалдарын ACTIVstudio2 немесе ACTIVprimary тақтасыз (ACTIVboard көмегенсіз) компьютерде дайындауға мүмкіндік бетерін құрылғы. ACTIVtablet компьютерге USB порт арқылы қосылады, бағдарламаның барлық функцияларын қолдануға болады. Арнайы батареясыз қаламмен флипчарт беттерінде жазу жаза алады.

ACTIVote

ACTIVote тестілеу жүйесі конференцияның барлық қатысушыларына сұрақтарға, бірнеше берілген жауаптардың нұсқаларынан желісіз радио пульттің батырмасын басу әдісімен жауап беруге мүмкіндік береді. Пульттың көмегімен ақпарат ACTIVboard қабылдайды және де өңделіп конференция қатысушысының жауабын қабылдайды. ACTIVote қарапайым тест жүргізуге өте қолайлы зат. ACTIVote 16 немесе 32 пульттан кішкене чемоданда тест жүргізу үшін қолданылады.

ACTIVote қолдана отырып:

«Тест дайындау шеберінде» ACTIVstudio бағдарламасында флипчартта мәтіндік немесе графиктік түрде тест сұрақтары кітапханада сақталады да, тестің нәтижесін кесте немесе диаграмма түріндекомпьютердің жадында сақталады. Тестің нәтижесін EXСEL немесе WORD редакторларында экспорт жасауға болады

ACTIVstudio программасы

ACTIVstudio PE программасы арнайы презентацияларды өткізуге және оны сабақ барысында қолдануға негізделген программа. Бұл программа

ACTIVboard және ACTIVpen қаламымен жұмыс жасау үшін жасақталған. ACTIVstudio программасының мүмкіндіктері өте көп. Атап айтқанда, презентацияларды құруға, өткізуге, материалдарға арнайы эффектілер қосуға, негізгі кезеңдерді көрсетуге, көрсеткіштерді қосуға, қосымша ақпараттарды енгізуге және басқа да көптеген мүмкіндіктері бар.

Флипчарт

Флипчарт – бұл бірнеше қажетті беттерден тұратын негізгі жұмыс аймағы. Бұл аймақта презентацияны құруға және оны көрсетуге қажетті құралдардың барлығы көрсетіледі. Бірнеше флипчарттарды бірден ашып, бір флипчарттан келесі флипчартқа, объектілерге сілтемелер қоюға немесе объектілерді бір мезетте келесі бетке көшіруге болады. Флипчартты басу құрылғысынан шығаруға немесе әр түрлі форматтарда экспорттауға болады.

« Активті экран » кешені білім үрдісінде қолданылатын ақпаратты көрсетуге және оны компьютермен басқаруға тағайындалған әмбебап интерактивтік жүйе болып табылады.

« Активті экран » бағдарламалық – техникалық кешенінің дидактикалық мақсатта пайдалану барысында олардың негізгі қызметі – жалпы ақпаратпен кәсіби біліктілікті жетілдіру бағытында қолданып, сонымен қатар бұл құралдың оқушылардың, ойлау және ойын қысқа және түсінікті түрде жеткізе білу қабілетін, арттырып өз ойларын жаңа технология құралдары көмегімен жүзеге асыруын қалыптастыруды қамтамасыз ете алатыны белгілі болды.

Бағдарламалық — техникалық кешеннің құрамына кіретін интерактивтік тақтаны оқытушыға сабақты қызықты және динамикалық түрде мультимедиялық құралдар көмегімен оқушылардың қызығушылықтарын тудыратындай оқуға мүмкіндік беретін визулды қор деп те атауға болады. Сабақты түсіндіру барысында мұғалім тақта алдында тұрып, бір мезетте мәтіндік, аудио, бейне құжаттарды DVD, CD-ROM және Интернет ресурстарын қолдана алады. Бұл кезде мұғалім қосымшаны іске қосу, CD-ROM, Web- түйін мазмұнын қарастыру, ақпарат сақтау, белгі жасау тышқанды ауыстыратын арнайы қалам арқылы жазулар жазу және т. б. әрекеттерді жеңіл орындай алады.

Интерактивті құралдарды сабаққа пайдаланғанда дидактикалық бірнеше мәселелерді шешуге көмектеседі :

— Пән бойынша базалық білімді меңгеру ;

— Алған білімді жүйелеу ;

— Өзін — өзі бақылау дағдыларын қалыптастыру;

— Жалпы оқуға деген ынтасын арттыру

— Оқушыларға оқу материалдарымен өздігінен жұмыс істегенде әдістемелік көмек беру.

Сабақта уақытты үнемдеу, демонстрациялық материалдар даярлау мақсатында интерактивті тақтаны пайдаланған тиімді. Интерактивті тақтаның үш режимінде де жұмыс жасауға болады.

Ақ тақта режимі – ең қарапайым режим. Ақ тақта режимін қолданғанда оны ақ бет қағазбен жұмыс жасағандай және тақырыпқа қажетті жерін белгілеулермен, негізгі ұғымдарын ерекшелеу үшін түрлі түсті қаламды қолдануға болады. Ақ беттің артына фон ретінде мазмұнды суретті пайдалануға болады. Тақтаның бұл қасиеті, мысалы географиядан, физика, биологиядан және т.б. пәндерден сабақ жүргізгенде ыңғайлы.

Екінші режим – Office режимі. Бұл режим сабаққа қажетті дайындық жұмыстарын, яғни материалдар даярлауға ыңғайлы. Сабаққа дайындық жұмыстары Word мәтіндік редакторының, Excel электрондық кестесінің құжаттары, Power Point – презентациясы болуы мүмкін. Мысалы , Microsoft Word құралдарымен төрт түрлі мәтіндік тапсырмаларды қамтитын құжат әзірлеуге болады. Осы құжатта тапсырмаларды қайталап, жауаптарының дұрыс нұсқаларын немесе амалдардың дұрыс тізбегін көрсету керек.

Үшінші режим — тақтаның интерактивті режимдегі жұмысы.

Сабақтарды жүргізуде өткен материалды қайталау қажет, сондай жағдайда интерактивті тақтаның сілтеме жасауға арналған компонентін қолдануға болады. Бұл компонент арқылы Microsoft Office құралдары арқылы құрылған құжаттарға, графиктік редакторлардың немесе программалау ортасының көмегімен құрылған файлдарға, интернет беттеріне сілтемелерді ұйымдастыруға мүмкіншілік береді.

Интерактивті құралдардың келесі ерекшеліктерін атап өтуге болады:

1.Бормен тақтаға жазылған кескінді интерактивті тақтадағы түрлі – түсті айқын, ұқыпты кескінмен салыстыруға болмайды

2. Тақта мен бордың көмегімен әр түрлі қосымшалары бар жұмысты түсіндіру қиын әрі мүмкін емес.
3. Слайдтарда, флипчартта қателер жіберілсе, тез арада түзетуге болады
4. Сабақта ACTIVote тестілеу жүйесі арқылы тест алу мүмкіндігін қолдануға болады
5. ACTIVwand указкасының көмегімен тақтаның жоғарғы бөлігіне кішкентайларға да қол жеткізуге мүмкіндік береді.
6. Сабақта көрнекілікті қолдану деңгейі артады.
7. Сабақтың өнімділігі артады.

Сабақ материалы Power Point презентациясы немесе мәтіндік ақпарат түрінде беріледі. Сонымен қатар, материалдың құрамына кесте, диаграмма, сурет, басқарушы батырмалар, гиперсілтемелер, графиктер болады. Түсіндіру барысында мұғалім тақтаның алдында тұрып жасырулы ақпаратты және объектілерді көрсете алады және өзгертеді. Сабақтың соңында қолданылған материалды есте сақтап, қажет жағдайда қайталап

қолдана алады. Интерактівтік тақтамен жұмыс істеу барысында жасалған файлдар белгілі бір форматпен сақталады, сонымен қатар PDF форматында да сақтап, оқушыға электрондық пошта арқылы жіберуге болады.

Қазіргі таңда жаңа әлеуметтік жағынан қорғанған адам-ол технология ауысуына және нарық талабына сай терең білімді, жан-жақты адам.

ХХІ ғасыр ақпарат ғасыры болғандықтан адамзатқа компьютерлік сауаттылық қажет. Ал бұл сауаттылықтың алғашқы баспалдағы мектептен басталады.

И.Әбдікәрімов атындағы Қызылорда аграрлық техникалық колледжінің

арнайы пән оқытушысы Жалдыбаева Алмагүл Асанқызы

            Информатикада электрондық ресурстар оқытушылар мен студенттерге телекоммуникация құралдарында жарияланған нақты педагогикалық ақпараттарды қолдануға мүмкіндік беретін телекоммуникациялық желілерде немесе локальды жүйеде орнатылуы мүмкін. Екі жағдайда да зерттелетін ақпараттық құралдарды жоғары кәсіби білім беру орындарында информатика мамандарын дайындаудың әдістемелік нұсқаулары бойынша сипатталатын құралдар ретінде қарастыруға болады. Бұндай ақпараттық құралдарды қолдану үшін алдын-ала электрондық ресурстардан қажетті ақпаратты таңдауды және студенттерге информатиканы оқытуда олардың қолдану әдістерін біліп алуы керек. Оқытушы электрондық ресурстарды лекция конспектілерін, лабораториялық және практикалық жұмыстарды, тест және бақылау тапсырмаларын, оқудан тыс жиындар бағдарламаларын және т.с.с. дайындауда қолдана алады.

            Жоғары оқу орындары студенттерінің телекоммуникациялық желілердегі мағыналы ақпараттарды пайдалануының келесідегідей сипаттамалық ерекшеліктерін атап көрсетуге болады:

• мүмкіншілігі (электрондық ресурстарға кез-келген компьютерден қол жеткізуге болады, бұл әдіс әрбір оқытушылар үшін де, студенттер үшін де тиімді);
• жан-жақтылығы (ақпаратты берудің гипермәтіндік жүйесі, сонымен бірге электрондық телекоммуникациялық басылымдардағы, сайттар мен порталдардағы ресурстар интеграциялылығы студенттерге информатика курстарын оқып үйренуге, өз мамандықтарын игеруде білімдерін тереңдетіп және кеңірек білуге мүмкіндік береді);
• берілген материалдың визуалды тиімділігі (электрондық ресурстарды құруда қолданылатын мультимедиа-технологиялар көмегімен оқу материалдарына иллюстрация, анимация, жоғары оқу орындарында қолданылатын ғылыми оқу-зерттеу нәтижелерін құрастыруға болады);
• интерактивтілігі (электронды ресурстар жұмыстарында қолданылатын ақпараттық қарым-қатынастардың интерактивті формалары студенттерге ақпарат іздеу шарттарын таңдауға, өздерінің болашақтағы кәсіби қызметтеріне қажетті оқу ақпараттарын жүктеуге және іріктеп алуға мүмкіндік береді).

Оқу процесінде электрондық ресурстарды пайдалану (сонымен бірге телекоммуникация желілері ресурстары) информатиканы оқытуда, негізгі ақпаратты іздеуде жоғары оқу орындары студенттерінің біліктілігін ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Осыған байланысты оқытушылар студенттердің өзіндік жұмыстарында және кеңес беру процесінде электрондық ресурстарды қолданудың қосымша әдістерін пайдаланулары керек.

Оқу қызметтерінде бұндай әдістемелік нұсқаулар информатика курсының тақырыптық бөлімдерінің мазмұны мен құрылымының негізгі түсініктерін қалыптастыратын арнайы алгоритмдер мен жеке ақпараттандыру құралдарын толықтыру немесе телекоммуникация желілерінің электрондық ресурстарын көруге болатындығын қарастырады.

Бұл әдістемелік нұсқаулар телекоммуникация желілері ресурстарының адрестерін білуді және электрондық ресурстарды қолдануды білетіндігін талап ететін жаңадан бастаушыларға ұсынылады. Оқу қызметінің бұл түрінің кемшілігі ретінде информатиканы игеруде студенттердің көңілін бөлетін нақты оқу тапсырмаларын шешу жағынан алғанда ақпараттың жеткіліксіздігін айтуға болады. Бір жағынан алғанда электрондық ресурстарды пайдалану қосымшадан негізгіні ажыратуды талап етеді және мақсатқа жетуге тәрбиелейді.

Информатиканы оқытуда телекоммуникациялық жобалардың электрондық ресурстармен өзара қарым-қатынасы барлық сатыдағы ақпараттандыру құралдарының өзгешелігі мен кәсіби білім беру формалары студенттер тобын, оқытушыларды, жоғары оқу орындары әкімшіліктерін, қоғамды электрондық ресурстарды қолданып оқытуда өзара қарым-қатынас жасаудың фундаменті болуы тиіс.

Информатикадағы оқу жобаларында электрондық ресурстарды қолданудың бірнеше әдістемелік түрлерін классификациялауға, сипаттауға және бөліп көрсетуге болады. Бұл жобаларда білімді ақпараттандырудың арнайы таңдалған құралдарын қолдануға негізделген жоғары оқу орындарында информатиканы оқытудың әдістемелік нұсқаулары келтірілген.

Ақпараттық жоба әдісі болашақ мамандардың электрондық ресурстарда көрсетілген ақпараттарды тұйықталған қысқа тақырыптарда ақпарат жинаумен іске асыруға негізделеді. Бұл әдісте студент те, оқытуша да информатика саласындағы білімін жетілдіруде өзіндік білім алуымен шектеледі.

Информатикада тәжірибелік жобаның әдістемесінде жоғары оқу орны студенттерінің біліктілігі тек теориялық оқумен шектеліп қана қоймай, оны тәжірибе жүзінде қолдану түрлері келтіріледі. Мұндай жобаның мақсатына бағдарламалық қамтамасыз етуге қажетті инсталляция, табылған ақпараттық ресурстардың сапалық бағасы, білім саласында да, кәсіби салада да керекті электрондық ресурстарды қолданудың практикалық нұсқауларын жасау және т.б. жатады. Бұл әдісті қолданудың нәтижесінде практикалық оқу құралы немесе болашақ бітірушілердің кәсіби мамандану бағытын кеңейтетін әдістемелік нұсқаулар құрастыруға болады.

Ойын жобаларында студенттер қызметінің құрылымы жоба аяқталғанша ашық болады. Қатысушылар жобаның мазмұны мен сипаттамасына негізделген нақты рөлдерді қабылдайды. Бұл рөлдерде әлеуметтік немесе іскерлік қатынастағы қатысушылардың ойынан алынған ақпаратқа немесе ақпараттық технологияларға қатысты адамдар болуы мүмкін. Электрондық ресурстарды қолдану арқылы алынған мұндай жобалардың нәтижелері болашақ бакалаврлар мен магистрлардың кәсіби білімінің түрі мен деңгейіне қарамай-ақ, шығармашылық дәрежесінің максималдылығына әкеліп соқтырады.

Информатикада зерттеу жобасының  әдісін жүргізу студент қызметінің өзіндік қалыптасуына және олардың өңдеу, жинау, алынған нәтижелерін талдау жұмыстарының өзектілігіне негізделген. Электрондық ресурстарды қолданып бұндай жоба әдісін ұйымдастырудың қасиеттілігі нақты мақсатқа, жобаның нақтылығына, оның әлеуметтік немесе кәсіби мағыналылығында болып отыр.

Информатикада электрондық ресурстарды қолданып жобалық тапсырмаларды орындау мынадай нәтижелер береді:

• кәсіби және зерттеу қызметтерінде ақпараттық құралдар және телекоммуникациялық технологиялар қолдану арқылы жоғары оқу орындары студенттерінің қарым-қатынасын жоғарлату;
• студенттердің информатика саласындағы базалық білім жүйесін түрлендіру, оларды келешекте толықтыру және дамыту;
• жұмысты жобалауда керекті жаңа білімнің қажеттілігін сезіну мен тұрақтылығын қамтамасыз ету;
• студенттер қызметінің, әсіресе зерттеу жұмыстарын орындауда активтілігін арттыру;
• жобалық тапсырмаларды орындауға мүмкіндік беретін шығармашылық қасиетін дамыту;
• жаңа білім алу мен оларды қолдану аймағында кеңінен пайдалануға тәрбиелеу.

Зерттеу жұмысы кезінде телекоммуникацияны пайдала отырып, студент информатика оқытушысының көмегімен қажетті мәселемен жұмыс істеп отырған кәсіби мамандармен байланыса алады. Өз жұмысының ақпараттық құралдарының ресурстарын, жобалық қызметінің нәтижелерін, телекоммуникация сайттарын жібере алады, сонымен бірге жұмысты орындау әдісімен ақпарат алмаса алады. Бұл жағдайда жоғары оқу орнының оқытушылары қолданылатын электрондық ресурстармен жұмыс істеп қана қоймай, жобаға байланысты қажетті адамдарды іздестіріп, олармен студенттердің өзара жұмыстарын ұйымдастырып және жоспарлап, алынған біріккен нәтижелерді дайындай білу керек.

Информатикада электрондық ресурстарды қолдануды енгізудің келесі бір мүмкін болатын әдістемелік қадамы  бұл - мамандандырылған электронды семинар өткізу. Мағыналы ақпараттық көлем алатын лекциялар сияқты, бұл семинарда информатиканың дәстүрлі семинарларындағы көлемдік мағына сипат алады. Семинардың тақырыптық блоктарының саны тақырыптық жоспарда қарастырылған санымен тең болу керек. Электрондық семинардың әрбір блогының өзінің құрылымы бар. Бұл құрылымда семинардың тақырыбының негізгі компоненттері, информатика курсының қарастырылатын оқу сұрақтары және қолданылатын әдебиеттер тізімі болады.

Электрондық ресурстарды қолданатын информатика оқытушысының жұмысы информатика курсының тақырыптық блоктарына сәйкес келетін студент жұмысының нәтижесінің талдауымен басталады. Келесі кезеңде оқытушы электрондық лекциялар мен семинарларда тыңдалған тақырып блоктары мен бөлімдерінің оқу материалдарының мазмұнын әрбір студенттің қандай дәрежеде меңгергенін анықтау керек. Осыдан барып педагогикалық бақылау мен өлшемді қамтамасыз ететін, электрондық ресурстармен жұмыс істеуге дайындайтын әрбір студентке жеке тапсырмалар өңдеп, оқытушы студентпен тығыз байланыс орнатуы мүмкін.

Нақты электрондық ресурстармен жұмыс істеуге студенттің дайындылық дәрежесіне байланысты оқытушы информатика бойынша практикалық сабақ жүргізудің әдістемесін құрастырады: семинар, ойындар, тренингтер және т.б.

Информатика оқытушысы электрондық ресурстарды қолдана отырып барлығымен жұмыс істеу барысында кәсіби бағыттағы мамандарды даярлауда жоғары оқу орындарындағы оқу жоспарына сәйкес жоспарланған оқу бағдарламасы бойынша зерттелген тақырыптардың нәтижелерін студенттермен үнемі талқылап отыруы тиіс.

Әдебиеттер.

1. Абдраимов Д.И. Особенности описания и классификации образовательных электронных ресурсов. // ТарГУ, «Инженерлік және ғылыми кадрлар дайындауды жетілдірудің инновациялық технологиялары» Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясының материалдары. Тараз – 2005.
2. Бидайбеков Е.Ы., Григорьев С.Г., Гриншкун В.В. Информационное интегрирование и анализ образовательной области в разработке электронных средств обучения. // Монография. / Алма-Ата: Министерство образования и науки Республики Казахстан, АГУ им. Абая. – 2002, 100 с.
3. Григорьев С.Г., Гриншкун В.В., Краснова Г.А., Роберт И.В., Демкин В.П., Макаров С.И. Разработка концепции образовательных электронных изданий и ресурсов. // В научно-методическом журнале «Открытое и дистанционное образование». / Томск: ТГУ, Ассоциация «Сибирский открытый университет», – 2002, №3 (7). С. 31-33.

 И.Әбдікәрімов атындағы Қызылорда аграрлық техникалық

колледжінің оқытушысы Жалдыбаева Алмагүл Асанқызы

Орта білім беру жүйесін ақпараттандыруды дамытудың негізгі субъектісі – информатика оқытушы. Сондықтан информатика оқытушынен шығармашылық ізденіс және шеберлілік талап етеді. Қазіргі мектепте шыармашылық ізденіс қабілеті дамыған, мамандық шеберлігі қалыптасқан  информатика оқытушы қажет. Ол бір уақытта педагог, психолог және оқу үрдісін ұйымдастырушы технолог білуі керек. Сонымен қатар оқушының шектеусіз қабілетін дамыта алатындай, білім берудің әлемдік кеңістігін құруға қабілетті бола білуі шарт. Бұдан  мұғалімнің мамандық шеберлігі анықталады.

      Басқаша айтқанда, білім беруді ақпараттандыру үрдісі мен мұғалімнің дайындық деңгейіне және кәсіби шеберлігіне үлкен талап қояды. Ол мұғалімнің өзін-өзі дамуына, өзінді білім алуына және шығармашылық түрде өздігінен қызметтерін іске асыруға мүмкіндік береді. Сондықтан информатика мұғалімдерін мамандыққа баулу курстарын оқыту мазмұны бойынша білімдерін көтеру қажеттілігі туындады. Педагог мамандарының біліктілігін көтеру және қайта даярлауда сабақтастық жүйесін қолданған тиімді. Мұндай жағдайда педагог мамандар өзін-өзі  дамуына және өздігінен білім алуына мүмкіндік алады. Аталған жүйе барысында тындаушыларды саралау және даралау принципттері негізіне алынады. Педагог мамандардың ақпараттық дайындығын жүзеге асыру барысында мына ерекшеліктер ескеріледі:

       Біріншіден, оқу танымдық қызмет танымдық байлықтарымен қамтамассыз етілген, қоршаған әлемдегі құбылыстарды, үрдістерді және заңдылықтарды аша білетін үрдістерді дәне заңдылықтарды аша білетін үрдіс ретінде қарастырылады.

      Екіншіден, оқу үрдісн ұйымдастыру -  жеделдетілген  оқытуды ұсынады (80%) жыне ол тыңдаушылардың дайындық деңгейін негізге алу арқылы  даралау қағидасына бағытталады. Курстың барлық бағдарламаларының мазмұны модульге бөлініп берілген. Тыңдаушы модульге берілген бөлімдер ішінен өзіне қажетті материалды таңдай алады. Өзіндік, топтық және аралас сияқты оқыту тәсілдері арқылы оқу үрдісі ұйымдастырылады.

      Үшіншіден,жаңа ақпараттық технологияны меңгеру барысында, компьютермен байланыс жасауға мүмкіндік беретінмультимедиялық үйрету бағдарламаларын қолданған тиімді. Ол бағдарламалар көмегімен тыңдаушы компьютермен жұмыс жасап қоймай,сонымен бірге өз білімдерін тексеретін тесттен өтуге және өткен материалдарды қайталай алады.  Сонымен бірге өзіндік сабақтарды ізгілікті түрде жоспарлауға мүмкіндік береді.

  Педагог мамандарды дайндықтан өткізудің қамтамасыз ететін келесі міндеттер анықталады:

• Барлық мектепттердің информатика мұғалімдерін толығымен дайындық курстарынан өткізу;
• Білім беру мекемелерінің типтерімен мұғалімдердің мамандық шеберлігін анықтау арқылы тыңдаушыларды саралау;
• Курсты модульдық тұрғыдан ұйымдастыру, білім беру траекторияларын құру мүмкіндігі, курстың нәтижесін анықтайтын тыңдаушылардың шығармашылық жұмыстарды қорғауды енгізу.

Жаңа ақпараттық технологияны қолдану саласы бойынша педагогмамандарды дайындықтан өткізу мына кезеңдерге бөлінеді:

• Бастапқы – « ақпараттық технология негіздері »
• Базалық курс. Ал базалық курс мына бөліктерге бөлінеді: әрбір тыңдаушы үшін теориялық материалдыр жүйеленген, деңгейлік өзіндік жұмыс жасау тапсырмасынан құралған лабараториялық – практикалық жұмыстар жасақталған;
• Тереңдетілген. Бұл кезеңде мұғалімдерді шығарамашылқпен жұмыс жасауға баулыйтындай тақырыптар таңдап алынуы керек. Мысалы, электрондық оқулықтарды жасау тенологиясы, оқушыларды олимпиадаға дайындау және ғылыми жоба жұмыстарын жасақтау технологиясы, оқу әдістемелік кешендерді жасақтауға қойылатын дидактикалық талаптар және т.б.

Курс қорытындысы бойынша, тыңдаушылардың білім сапасын анықтайтын компьютерлік тест жүргізілуі қажет.  Ол курстың басында және соңында кезеңдеріне сәйкес дайындалуы керек, яғни курска келген тыңдаушының қандай біліммен келгнін анықтайтын сұрақтар дайындалып, соған сәйкес жоспарланған курстың мазмұны тыңдаушы деңгеіне сәйкес анықталса, ал курс соңында оның қандай біліммен қаруланып кеткенін айқындайтын сұрақтар дайындалып, тест жүргізіледі. Бұл жүйе курстың сапасын анықтайды және информатика мұғалімдерінің материалды сапалы түрде меңгергенін анықтайды. Ал амамн емес, информатика мұғалімдерін дайындау – ол үлкен қиындықкелтіреді. Әрбір кезеңнен өткен сайын тыңдаушылардың дайындық сапасы тест арқылы тексеріліп отырылады. Тест қорытындысы бойынша, мұндай мамандардың 3 кезеңнен жүйелі түрде толық түрде талап етіледі. Бұл категорияда,ы мұғалімдер үшін арнайы және проблемалық курстардың өткізілуіде артықшылық етпейді.

Жоғарыда айтып өткендей, информатика мұғалімдері пән бойынша өткізілетін курстармен шектеліп қалмауы қажет. Курс бағдарламасының мазмұнына жалпы білім беру саласындағы мәселелер, психологиялы – педагогикалық бөлімдер және жаңа  педагогикалық технологияларды информатиканы оқытуға пайдалану бөлімдері енгізілуі керек. Базлық курстардан басқа мұғалімдердің сұранысы мен қажеттілігіне байланысты проблемалық курстарды да ұйымдастырылған тиімді. Әсіресе, информатика мұғалімдерінің басым көпшілігі мына тақырыпарды үйренген тиімді деп есептейді: «turbo Pascal,ортасында программалау» «Visual Basic ортасында программалау» « информатикадан оқушыларды олимпиадаға дайндау» «компьютерлік сыныптағы қазіргі сабақтар» « деректер қорын басқару жүйелері» «инетернет технология және Web-сайтты құру технологиясы».

Информатика мұғалімдерін курстан өткізумен ғана шектелмеу керек. Әрі қарай олардың мамандық деңгейін шыңдау бағытыда түрлі ғылыми – әдістемелік бағыттағы жұмыстарды ұйымдастыру қажет. Атап айтқанда, информатиканы оқытудың келелі  мәселелері төңірегінде ғылыми – тәжірибелік семинарлар, не ғылыми практикалық – конференциялар ұйымдастыру арқылы мұғалідердің ғылыми – ізденіс бағытындағы жасалынатын жұмыстарын жетілдіру керек. Сонымен бірге педогогикалық оқуларға қатысып, өз тәжірибелерін ғылыми түрде негіздеп, қатысу мұғалімдердіңтғылыми шығармашылығын жетілдіре түсері хақ.

    Білім беруді ақпараттандыру бағытында педогог мамандарды дайындауды жетілдіру арқылы біз мына мәселелерді анықтаймыз:

1. Оқушылардың жеке тұлғасын дамыту мен ақпараттық мәдениетін қалыптастыру бағытында педагог мамандарды жаңа ақпараттық – педогогикалық технологияларды өз қызметтеріне пайдалану курстарынан өткізу.
2. Қашықтан оқу тенологиясын ұйымдастыру және оған қажетті мультимедиялық оқу әдістемелік және программалық кешендерді жасақтау.
3. Білім беру үрдісінде жаңа ақпараттық технологияны енгізуде педагог мамандардың іс-тәжірибесін жинақтап, ақпараттық деректер қоын толтыру.
4. Қолданбалы программалық құралдар кешенін жасақтап, деректер қорын толтыру және оны білім беру қызметкерлерінің барлық категорияларын оқыту кезінде практика кезінде пайдалану.

Нақтылап айтсақ, информатиканы оқытудың сапасы – мұғалімнің білім деңгейімен өлшенеді. Олай болса, информатика мұғалімдерінің біліктілігін арттыру, ақпараттандыру жағдайында информатика пәнін кәсіби бағытта даярлау – бүгінгі күннің негізгі талаптарының біріне айналып отыр. Ал бұл талапты орындау үшін ең алдымен, мамандарды компьютерлік технологияның мүмкіндіктерін жан – жақты пайдалану бойынша біліктіліктерін көтері қажет. Аталған қажеттілікті шешу үшін біз ең алдымен, мамандық құзырлылықтарын мына бағыт бойынша жіктеуге болады:

• Іргелі ақпараттық – технологиялылық құзырлылық;
• Базалық ақпараттық – технолгиялық құзырлылық:
• Арнайы ақпараттық – тенологиялвқ құзырлылық;

Енді әрқайсысына жеке – жеке тоқталайық:

Іргелі ақпараттық-технологиялық құзырлылық – бұл дәстүрдің қолданушылық міндеттерді өз мамандық деңгейлеріне сәйкес шешуге мүмкіндік беретін білім мен біліктіліктерді және дағдыны қалыптастыру.

Негізгі міндеттер:

• Жалпы компьютерлік сауаттылықты қалыптастыру;
• Құжаттарды теріп, форматтау және оны редакторлеу;
• Бақылау жұмыстарын компьютерлік тест арқылы жүргізу және оны талдай білу;
• Деректер қорында және интернет – технологияда ақпараттарды іздей білу;
• Түрлі графиктік ақпараттарды өңдеп, тұрғыза білу;
• Компьютерлік тенологияның мүмкіндіктерін дидикатикалық материалдарды жасақтауға қолдана білу;
• Басқа пәндердің оқытылуына дамытушы компьютерлік ойындарды және үйрету мен жаттығу программаларын қолданып, талдау жасай білу және т.б.

Базалық ақпараттық-технологиялық құзырлық. Оның мазмұны мұғалімнің ақпараттық – коммуникациялық тенологияның мүмкіндіктерін өз қызметтеріне жан - жақты пайдалана білумен анықталады. Төменгі кестеде осы бағытта мұғалімдерді даярлаудың мақсаты мен сәйкес міндеттері келтірілген.

  Арнайы ақпараттық – тенологиялық құзырлық. Бұл «информатика және ақпараттық технология» пәнін берудің әдістемелік мәселелірін шешумен анықталады. Аталған бағыт мына кескінді сызуға мүмкіндік береді:

Сыныптан тыс шара

«Информатика және біз» атты сайыс

Сайыстың мақсаты: Оқушылардың компьютерде ақпарат жаңалықтарын  пайдалана отырып, информатикалық білімдерін, ой-өрісін және танымдық қабілеттерін, ұжымшылдық, іскерлік қабілеттерін, логикалық ойлау қабілетін, интеллектісін дамыту. Бір мақсатқа жету үшін аянбай еңбек етуге, өз ойын еркін жеткізе білу және әділдікке, шыдамдылыққа, намысқойлыққа, өнерді сүюге тәрбиелеу.

Сайыс барысы: Сәлеметсіздерме, қадірлі ұстаздар мен оқушылар! Бүгінгі бастағалы отырған «Информатика және біз» атты сайысқа қош келдіңіздер! Бұл сайысымызда Н.А. Рубакиннің «Нағыз білім атаулыға өздігенен білім алу арқылы ғана қол жетеді» деген асыл сөздерімен бастаймын.

Бәріңіз маған қараңдар!

Сайысымызды бастайық

Алуан түрлі ойларды

Ортамызға тастайық.

                    Информатика пәнінен

                    Көрсетіп біздер батырлық

                    Ой толғалық жүйелі

                    Таңдайымызға татырлық.

Шақырамыз келіңіздер жарысуға,

Күш, өнер, біліммен алысуға,

Бар өнерді салыңыздар ортамызға,

Ал қанекей шығыңыздар сайысуға.                   

                                                         (Ортаға сайыскерлер шығады.)

                    Шын жүйрік  шабысынан табылады.

                    Нақты білім, терең ой сыналады.

                    Баға берер әділқазы ортамызда

                    Сіздерге құрметпенен қол соғылады.

Сынның әділдігін айтатын әділқазылар алқасын таныстырып өтейін.

Директордың ҒӘЖО: Нұрымова Мария

Педагог ұйымдастыру: Базарова Қарлығаш

Кітапхана меңгерушісі: Набиева Гулмира

Сайыс шарты: «Информатика және біз»  сайысына екі командадан  5-5 оқушыдан қатысады. Сайыс 6-кезеңнен тұрады.

1-кезең.  «Өзге емес, өзім айтам өз жайымды» (таныстыру)

2-кезең.  «Кім жүйрік» (сұрақтар)

3-кезең.  «Кім жылдам»

4-кезең.  «Түсін мені» пародия келтіру

5-кезең.  «Кім алғыр» (тапсырмалар орындау)

6-кезең.   Капитандар сайысы   (орындары ауысып кеткен сөздер)

1-кезең.  «Өзге емес, өзім айтам өз жайымды» (таныстыру)

Мейірімді жүрекпен,

Ақпейілді тілекпен,

Амандасып алайық,

Бір жадырап қалайық!

Демеймін заман сөздері,

Түбі бүгін өзгерді.

Бағыңды сынап сайыста

Көрінетін кез келді, - дей келе «Өзге емес, өзім айтам өз жайымды» сайысына береміз. (Екі топ өздерінің таныстыруларын айтады)

2-кезең.  «Кім жүйрік» (сұрақтар)

Кезекті сайыста біздің сайыскерлеріміз сұрақтарға қалай жауап береді екен, сұрақ қойып сынап көрейік. Алдарыңызда «Ғажайып алаңы».

10) ДК пернетақтасында неше перне болады?

10) Ақпаратты енгізу құрылғыларына нелер жатады?

10) Көбейтілуге және басқа бағдарламаларға  “жұғуға” қабілетті шағын компьютерлік бағдарлама қалай аталады?

20) Жыл он екі ай ішінде 30 және 31 сандары ауысып отырады. Ал 28 саны қай айда кездеседі? 20) Кішкентай, сұр пілден аумайды. Бұл не?

20) Анасы 50 жаста, ал қызы 28  жаста. Бұдан неше жыл бұрын қызы анасынан екі есе кіші еді?

30) Компьютер жұмысының өнімділігі неге байланысты?

30) Алгоритмдік тілде  жазылған бағдарламаны машина тіліне аударуға арналған программа қалай аталады?

30) Паскаль тілінде неше шартты оператор бар?

3-кезең.  «Кім жылдам»

Берілген торкөздердегі әріптерден көрсетілген сөзжұмбақта жасырылған сөздерді қай топ жылдам табар екен?

Жасырылған сөздер: микропроцессор, тышқан, мәтін, плоттер, принтер, сөз, байт, пиксель, архив, жад, абонент, модификация, ұя, файл, терезе, монитор, модем, интернет, байт, антивирус.

4-кезең. «Түсін мені» пародия келтіру

Компьютер ойнап отырған баланы келтір.

Бірінші рет компьютерде отырған адамды келтір.

5-кезең.  «Кім алғыр» (тапсырмалар орындау)

Айыра біл жақсы менен жаманды,

Айыра біл карандаш пен қаламды.

Айыра біл соқпағында өмірдің

Айыра біл тапсырмаңды алдағы, - деп келесі сайысты «Кім алғыр» сайысына берейік.

Сайыскерлеріміз  қазір  компьютердегі қолданбалы бағдарламаларды пайданала отырып тапсырма орындайды.  Тапсырманы қай топ жылдам әрі әдемі  сапалы орындайды екен. Топтағы барлық адам қатысуы тиіс. Кезек-кезек шығып орындаймыз.

1-тапсырама. Microsoft Word бағдарламасында мәтінді теріңіз. Мәтінді өз еріктеріңізше безендіріңіз.

Жол оқиғасына тап болғандарға алғашқы көмек

            Жол бойында көлік оқиғаларына тап болғандарға алғашқы көмек көрсетуді екінің бірі біле бермейді. Жол бойында жарақаттанған балаларға дұрыс көмек көрсетілмеуі салдарынан көбіне олар мүгедек болып қалады. Әсіресе 4-12 жас аралығындағы балалар жол оқиғаларынан жиі зардап шегеді.

2-тапсырма. Microsoft Excel  бағдарламасында орындалады.

6-кезең.   Капитандар сайысы   (орындары ауысып кеткен сөздер)

Ең қиыны жарыстың енді келді,

Мықтылары қалыпты, жеңсін енді.

Тез жауап бер ойланып тұрып қалмай,

Осы ойыннан көреміз ерен ерді – деп, келесі кезеңіміз топ басшылар сайысы. Топ басшыларын ортаға шақырамыз. Алдарыңыздағы әріптері ауысып кеткен терминдерді жылдам тауып, қалпына келтіріп жазу керек.

Қорытынды: Алған ұпай сандары бойынша жеңімпаз топты анықтау. Марапаттау.

Информатика болашаққа бастайды.

Келешекке білім қуған жастарды

Қадам басып ХХІ – ғасырға

Барлық әлем жаңалыған тастайды.

                           Жетілдіріп, кеңейтіп бұл асылды.

                           Информатика озады бар ғасырды.

                           Ой түйіндеп, жетелейді адамды

                           Әлі ашылар құпиялар сан қырлы – дей отыра бүгінгі сайысымызды аяқтаймыз. Қатысқандарыңыз үшін көп-көп рахмет!

5-сынып  ТЕСТ

1. Компьютермен жұмыс істегенде көзге шамадан тыс күш түсірмеу үшін не істеу керек?

А) Көзге арналған гимнастиканы әрбір 10-15 минут сайын жасап отыру

В) Төрт сағаттан артық үздіксіз жұмыс істемеу

С) Қолға арналған гимнастиканы әрбір 2 сағат сайын жасау

Д) Арасында мониторды өшіріп отыру

2. Компьютерде үздіксіз жұмыс істеу ... аспауы керек

А) 6 сағаттан

В) 45 минуттан

С) 2 сағаттан

Д)15 минуттан

3. Адам ең көп ақпаратты ненің көмегімен алады?

А) сезу және көрудің

В) иіскеу мен естудің

С) есту мен көрудің

Д) көру және дәмін тату арқылы

4. Дыбыстық ақпаратты не арқылы жеткіземіз?

А) кітап

В) радио

С) журнал

Д) плакат

5. Адам үшін ұялы телефон – ол:

А) ақпарат көзі

В) ақпарат қабылдаушы

С) ақпаратты өңдеу құралы

Д)байланыс құралы

6. Ақпарат алу – ол:

А) үй жұмысын орындау

В) ағаш көшеттерін отырғызу

С) музыка тыңдау

Д) математикадан есеп шығару

7. Ақпараттың ең кіші өлшем бірлігі:

А) бит

В) байт

С) 1

Д) әріп

8. «information»сөзінде қанша бит бар?

А) 14

В) 88

С) 72

Д) 128

9. Компьютердің қазіргі уақыттағы негізгі функциясы қандай?

А) есептеу

В) басқару

С) ақпаратты іздеу

Д) құжат құру

10. Жұмыс қабілеті мен басқаруды қамтамасыз ететін программа:

А) интернет

В)операциялық жүйе

С) операциялық қабыршық

Д) Windows

11. Компьютер құрылғыларының қайсысы жүйелік блок құрамына кірмейді?

А) процессор

В) принтер

С) дискжетек

Д) жедел жады

12. Ақпаратты енгізу құрылғысы?

А)процессор

В) принтер

С)пернетақта

Д) компьютердің жады

13. Бас әріптер режимін қосу үшін қолданылатын перне:

А) Alt

В) Tab

С) CapsLock

Д) NumLock

14. Графикалық ақпаратты (суреттер, сызбалар және т.б.) қағазлан компьютерге енгізу құралы:

А) сканер

В) принтер

С) монитор

Д) пернетақта

15. Дыбыстық ақпаратты шығару үшін не қажет?

А) монитор

В) колонкалар

С) сканер

Д) микрофон

16. Принтер қандай құрылғы?

А) бір компьютерден басқасына ақпарат таситын

В) графикалық ақпаратты енгізетін

С) ақпаратты қағазға басып шығаратын

Д) деректер мен программаларды ұзақ уақыт сақтайтын

17. Компьютерде орнатылған барлық программалар нені құрайды?

А) аппараттық жабдықтаманы

В) программалық жабдықтаманы

С) жады құрылғысын

Д) процессорды

18. Компьютерді өшіру үшін... жеткілікті:

А) бас мәзірдегі тиісті бұйрықты таңдау

В) компьютердің жүйелік блогындағы өшіру батырмасын басу

С) менің компьютерім белгішесін пайдалану

Д) тілдер тақтасын қолдану

19. Alt+F4 пернелері тіркесімдерінің қызметі?

А) терезені ашады

В) терезені жабады

С) барлық ашық терезелерді жабады

Д) келесі ашық терезеге ауыстырады

20. Жарлық – ол:

А) нысанға көрсететін, оған қол жеткізуді жеңілдететін сілтеме

В) нысанға қол жеткізуді жеңілдететін бума

С) арнайы түрде құрылған файл

Д) мәтіні бар файл

21. Файлды атау үшін қолданылатын символдардың ең үлкен саны:

А) 100

В) 200

С) 50

Д) 255

22. Ерекшеленген нысандар тобына қолдануға болмайтын әрекет:

А) көшіру

В) атын өзгерту

С) жою

Д) жылжыту

23. Бумадағы «Құжат» файлын тез іздеу үшін не істеу керек?

А) буманың терезесінде Д әрпі бар пернені басу

В) буманың терезесінде бір мезгілде Shift және Д пернелерін басу

С) іздеуге кіріп, Д әрпі бар пернені басу

Д) іздеуге кіріп, Shift және Д пернелерін басу

24. Ctrl+O пернелер тіркесімі қандай бұйрықты алмастырады?

А) қалай сақтау

В) ашу

С) сақтау

Д) құру

25. «Paint» сөзі ағылшын тілінен қалай аударылады?

А) жобалау

В) оқу, кітап

С) сурет, сурет салу

Д) музыка, ән салу

26. Барлық растрлық кескіндер неден тұрады?

А) кішкене тіктөртбұрыштардан

В) нүктелерден

С) сызықтардан

Д) символдардан

27. Paint программасын қалай іске қосамыз?

А) бастау – барлық программалар – стандарттық + paint

В) бастау – стандарттық – paint

С) менің құжаттарым – менің суреттерім – paint

Д) жұмыс үстелі – қоржын – paint

28. Өшіргіштің қандай режимдері болады?

А) қарапайым және түрлі түсті

В) қарапайым және күрделі

С) стандарттық және стандарттық емес

Д) жұмсақ және қатты

29. Қандай сайманның көмегімен мәтін енгізуге болады?

А) өшіргіш

В) мәтін

С) қарындаш

Д) қылқалам

30. Мәтіннің түсі:

А) өзгертілмейді

В) фонның түсімен бірдей

С) палитра тышқанның сол жақ батырмасын шерту арқылы таңдалады

Д) әрқашан қара

Жауаптары:

1.а                                                                                

2.д                                                                         

3.с

4.в

5.д

6.с

7.а

8.в

9.в

10.в

11.в

12.с

13.с

14.а

15.в

16.с

17.в

18.а

19.с

20.а

21.д

22.в

23.а

24.в

25.с

26.в

27.а

28.а

29.в

30.с

5-сынып  ТЕСТ

1. Компьютермен жұмыс істегенде көзге шамадан тыс күш түсірмеу үшін не істеу керек?

А) Көзге арналған гимнастиканы әрбір 10-15 минут сайын жасап отыру

В) Төрт сағаттан артық үздіксіз жұмыс істемеу

С) Қолға арналған гимнастиканы әрбір 2 сағат сайын жасау

Д) Арасында мониторды өшіріп отыру

2. Компьютерде үздіксіз жұмыс істеу ... аспауы керек

А) 6 сағаттан

В) 45 минуттан

С) 2 сағаттан

Д)15 минуттан

3. Адам ең көп ақпаратты ненің көмегімен алады?

А) сезу және көрудің

В) иіскеу мен естудің

С) есту мен көрудің

Д) көру және дәмін тату арқылы

4. Дыбыстық ақпаратты не арқылы жеткіземіз?

А) кітап

В) радио

С) журнал

Д) плакат

5. Адам үшін ұялы телефон – ол:

А) ақпарат көзі

В) ақпарат қабылдаушы

С) ақпаратты өңдеу құралы

Д)байланыс құралы

6. Ақпарат алу – ол:

А) үй жұмысын орындау

В) ағаш көшеттерін отырғызу

С) музыка тыңдау

Д) математикадан есеп шығару

7. Ақпараттың ең кіші өлшем бірлігі:

А) бит

В) байт

С) 1

Д) әріп

8. «information»сөзінде қанша бит бар?

А) 14

В) 88

С) 72

Д) 128

9. Компьютердің қазіргі уақыттағы негізгі функциясы қандай?

А) есептеу

В) басқару

С) ақпаратты іздеу

Д) құжат құру

10. Жұмыс қабілеті мен басқаруды қамтамасыз ететін программа:

А) интернет

В)операциялық жүйе

С) операциялық қабыршық

Д) Windows

11. Компьютер құрылғыларының қайсысы жүйелік блок құрамына кірмейді?

А) процессор

В) принтер

С) дискжетек

Д) жедел жады

12. Ақпаратты енгізу құрылғысы?

А)процессор

В) принтер

С)пернетақта

Д) компьютердің жады

13. Бас әріптер режимін қосу үшін қолданылатын перне:

А) Alt

В) Tab

С) CapsLock

Д) NumLock

14. Графикалық ақпаратты (суреттер, сызбалар және т.б.) қағазлан компьютерге енгізу құралы:

А) сканер

В) принтер

С) монитор

Д) пернетақта

15. Дыбыстық ақпаратты шығару үшін не қажет?

А) монитор

В) колонкалар

С) сканер

Д) микрофон

16. Принтер қандай құрылғы?

А) бір компьютерден басқасына ақпарат таситын

В) графикалық ақпаратты енгізетін

С) ақпаратты қағазға басып шығаратын

Д) деректер мен программаларды ұзақ уақыт сақтайтын

17. Компьютерде орнатылған барлық программалар нені құрайды?

А) аппараттық жабдықтаманы

В) программалық жабдықтаманы

С) жады құрылғысын

Д) процессорды

18. Компьютерді өшіру үшін... жеткілікті:

А) бас мәзірдегі тиісті бұйрықты таңдау

В) компьютердің жүйелік блогындағы өшіру батырмасын басу

С) менің компьютерім белгішесін пайдалану

Д) тілдер тақтасын қолдану

19. Alt+F4 пернелері тіркесімдерінің қызметі?

А) терезені ашады

В) терезені жабады

С) барлық ашық терезелерді жабады

Д) келесі ашық терезеге ауыстырады

20. Жарлық – ол:

А) нысанға көрсететін, оған қол жеткізуді жеңілдететін сілтеме

В) нысанға қол жеткізуді жеңілдететін бума

С) арнайы түрде құрылған файл

Д) мәтіні бар файл

21. Файлды атау үшін қолданылатын символдардың ең үлкен саны:

А) 100

В) 200

С) 50

Д) 255

22. Ерекшеленген нысандар тобына қолдануға болмайтын әрекет:

А) көшіру

В) атын өзгерту

С) жою

Д) жылжыту

23. Бумадағы «Құжат» файлын тез іздеу үшін не істеу керек?

А) буманың терезесінде Д әрпі бар пернені басу

В) буманың терезесінде бір мезгілде Shift және Д пернелерін басу

С) іздеуге кіріп, Д әрпі бар пернені басу

Д) іздеуге кіріп, Shift және Д пернелерін басу

24. Ctrl+O пернелер тіркесімі қандай бұйрықты алмастырады?

А) қалай сақтау

В) ашу

С) сақтау

Д) құру

25. «Paint» сөзі ағылшын тілінен қалай аударылады?

А) жобалау

В) оқу, кітап

С) сурет, сурет салу

Д) музыка, ән салу

26. Барлық растрлық кескіндер неден тұрады?

А) кішкене тіктөртбұрыштардан

В) нүктелерден

С) сызықтардан

Д) символдардан

27. Paint программасын қалай іске қосамыз?

А) бастау – барлық программалар – стандарттық + paint

В) бастау – стандарттық – paint

С) менің құжаттарым – менің суреттерім – paint

Д) жұмыс үстелі – қоржын – paint

28. Өшіргіштің қандай режимдері болады?

А) қарапайым және түрлі түсті

В) қарапайым және күрделі

С) стандарттық және стандарттық емес

Д) жұмсақ және қатты

29. Қандай сайманның көмегімен мәтін енгізуге болады?

А) өшіргіш

В) мәтін

С) қарындаш

Д) қылқалам

30. Мәтіннің түсі:

А) өзгертілмейді

В) фонның түсімен бірдей

С) палитра тышқанның сол жақ батырмасын шерту арқылы таңдалады

Д) әрқашан қара

Жауаптары:

1.а                                                                                

2.д                                                                         

3.с

4.в

5.д

6.с

7.а

8.в

9.в

10.в

11.в

12.с

13.с

14.а

15.в

16.с

17.в

18.а

19.с

20.а

21.д

22.в

23.а

24.в

25.с

26.в

27.а

28.а

29.в

30.с

 Батыс Қазақстан облысы

Теректі ауданы

Ы.Алтынсарин атындағы ЖОББМ

информатика пәнінің мұғалімі

Тохлиева Айнагуль Баймуратовна

Сыныбы: 8 класс

Тақырыбы: Тест «Санау жүйесі және екілік арифметика»

Мақсат: Оқушылардың алған білімдерін тексеру, жүйелеу және бекіту.

Білімділік –  Санау жүйелері (екілік, сегіздік, ондық, он алтылық), екілік арифметика, логика және логикалық операциялар тақырыптары бойынша оқушылардың алған білімдерін тексеру, бекіту, жүйелеу.   

Дамытушылық – оқушылардың логикалық ойлау қабілеттерін дамыту.

Тәрбиелік – оқушыларды ұқыптылыққа, тәртіпке, зейінділікке тәрбиелеу.

Сабақ түрі: аралас сабақ 

Сабақ типі:  бекіту

Құрал-жабдықтар:  ДК, дәптерлер, таратпа карточкалар, сергітуге арналған видео, My test  бағдарламасы.

Сабақ барысы

 Батыс Қазақстан облысы

Теректі ауданы

Ы.Алтынсарин атындағы ЖОББМ

информатика пәнінің мұғалімі

Тохлиева Айнагуль Баймуратовна

Сыныбы: 8 класс

Тақырыбы: Тест «Санау жүйесі және екілік арифметика»

Мақсат: Оқушылардың алған білімдерін тексеру, жүйелеу және бекіту.

Білімділік –  Санау жүйелері (екілік, сегіздік, ондық, он алтылық), екілік арифметика, логика және логикалық операциялар тақырыптары бойынша оқушылардың алған білімдерін тексеру, бекіту, жүйелеу.   

Дамытушылық – оқушылардың логикалық ойлау қабілеттерін дамыту.

Тәрбиелік – оқушыларды ұқыптылыққа, тәртіпке, зейінділікке тәрбиелеу.

Сабақ түрі: аралас сабақ 

Сабақ типі:  бекіту

Құрал-жабдықтар:  ДК, дәптерлер, таратпа карточкалар, сергітуге арналған видео, My test  бағдарламасы.

Сабақ барысы

      Бүгiнгi  таңда  қоғамымыздың  жаңа қарқынмeн дамуы,  ғылыми-тeхникалық  прогрeстeрдiң  жeтiстiктeрi, eлiмiздiң  өркeниeттi  eлдeр  қатарынан  көрiнуi бiлiм бeру жүйeсiнe  дe  ықпал eтпeй  қойған жоқ.
ХХI  ғасыр информациялық  қоғам табалдырығына  аяқ басқан сәттe-ақ Рeспубликалық бiлiм бeрудiң  жаңа жүйeсi, яғни бiлiм бeру жүйeсiн ақпараттандыру iсi  қолға алынды.  Заман талабы оқу үрдiсiндe  компьютeрлiк  тeхнологияны eнгiзу, оны кeң көлeмдe  қолдануды қажeт eтeдi.

1. Бiлiм бeру үрдiсiн ақпараттандыру

Оқытушы қызмeтiнiң нeгiзгi мәнi - өндiрiстiк оқыту, тәрбиeлeу, дамыту ғана eмeс, сол үрдiстeрдi басқаруды шығармашылықпeн ұйымдастыра бiлу. Өйткeнi, мұғалiм eңбeгiнiң бүгiнгi нәтижeсi қандай болса, eлдiң, қоғамның eртeңi, болашағы сондай болмақ. Мұндай адамды қалыптастыру қазiргi заманғы бiлiм бeру жүйeсiнiң алдында тұрған басты мiндeт. Әрбiр жeкe тұлғаның, бүкiл халықтың, бүкiл қоғамның тағдыры мұғалiмнiң eңбeгiнiң нәтижeсiнe тiкeлeй байланысты. Коллeдж  оқытушылары өз қызмeтiн шығармашылық бағытта ұйымдастыра бiлуi үшiн, eң алдымeн, өз қызмeтiнiң мәнiн түсiнe алуы - басты шарт.

        Ақпараттық – тeхнологияларды пайдалану оқытушы мeн бiлiм алушылардың маңызды кәсiптiк жәнe анықтамалық ақпараттармeн қамтамасыз eтeдi.  Ақпараттық - тeхнологияларды пайдаланып интeрактивтiк сабақтарда оқытушы ұйымдастырушы, бақылаушы дeңгeйiндe болып, бiлiм алушылардың  бeлсeндiлiгi арта түсeдi. Мұндай сабақтарда оқытушы жұмысқа тiкeлeй қатысқанымeн, өз мүмкiндiгiн шeктeп, студeнттiң бeлсeндi болуына жағдай туғызуы қажeт.

        Осы орайда өз тәжiрибeмнiң нeгiзiндe оң нәтижeгe қол жeткiзу үшiн алдыма мынадай мақсат қойдым: заман талабына сай бiлiмдi, бiлiктi, дүниeтанымы кeң, шығармашылық қабiлeтi дамыған жeкe тұлға қалыптастыру.

Осы мақсат нeгiзiндe алдыма қойған мiндeттeрiм:

-студeнттeрдiң қабiлeтi мeн талантын ашу;

-шығармашылық, логикалық ойлау қабiлeттeрiн жeтiлдiру;

-өз алдына мақсат қою арқылы оны жүзeгe асыра бiлу;

-өз әрeкeтiнiң нәтижeлeрiн бағалай бiлу.

       Қазiргi кeздe бiлiм алушылардың санасында, ой-өрiсiндe жалпы азаматтық, адамзаттық рухани құндылықтар мeн жоғары адамгeршiлiк қасиeттeрдi қалыптастыру, болашақ кәсiп иeлeрi тұлғасының даму барысын психологиялық жан-жақты жәнe үздiксiз зeрттeу, оның даралық eрeкшeлiктeрiн танып, дұрыс бағытта дамыту, әр түрлi әлeумeттiк жәнe моралдық психологиялық жағдайларда қолдау көрсeту жәнe қоғам өмiрiн iзгiлeндiру мeн дeмократияландыру жағдайында жаңа азаматты қазақтың ұлттық өнeрi арқылы калыптастыру мәсeлeсiнiң маңыздылығы мeн көкeйкeстшiгi күннeн күнгe артып отыр. Сондықтан бiлiм бeру жүйeсiн рeформалау саясатын, eң бiрiншiдeн, кәсiптiк бiлiм бeру сияқты өмiр талабына қойылатын сұранысқа сәйкeс жүргiзу, eкiншiдeн, оку үрдiсiндeгi бiлiм бeру мeн ұлттық тәрбиe бiрлiгiн сабақтастыра отырып, бiлiмнiң үйлeсiмдiлiгiмeн катар әрбiр бiлiм алушылардың eрeкшeлiктeрiн eскeрiп, кабiлeтiнe, бeлсeндiлiгiнe сәйкeс бағдар ұстау кeрeк.

       Жeкe тұлғаның дамуы әрeкeтшiлдiк жәнe оқыту процeсi кeзiндe ғана жүзeгe асырылады. Баланың жeкe басының дамуы әлeумeттiк әрeкeтшiлдiктiң яғни ойнау, танымдық, eңбeктiк, қарым-қатынастық сияқты барлық нeгiзгi түрлeрi кeзiндe табысты жүзeгe асырылатыны баршамызға мәлiм.

      Осыған қоса психологтар былай дeйдi, қандай болмасын әрeкeтшiлдiкпeн дәлeлдi жәнe әсeрлi түтынушылық бағалары, жәнe субьeктi үшiн осы әрeкeтшiлдiктiң пайдалылығы мeн мүмкiндiктeрi бiргe жүрeдi.

Кәсiпкe баулу барысында бiлiм алушыларды адамгeршiлiккe, iскeрлiккe, шeбeрлiккe бiлiмдiлiккe тәрбиeлeу, олардың дүниeтанымын, дағдысын арттыру қазiргi күннiң басты талаптары.

      Бүгiнгi күнi әлeмдiк ақпараттық бiлiм кeңiстiгiнiң  дeңгeйiнe  рeспублика мeктeптeрiн көтeрудiң тиiмдi жолы- бiлiм бeру саласын толықтай ақпараттандыру.

Қазақстан Рeспубликасының «Бiлiм туралы» Заңында  бiлiм бeру жүйeсiн  ақпарттандыру осы саладағы мeмлeкeттiк саясат  нeгiзiндe  анықталып,  осы жүйeдeгi  басты мiндeттeрдiң бiрiнe айналып  отыр. «Қазақстан-2030»стратeгиялық бағдарламасы  бiлiм бeрудiң ұлттық модeлiнiң  қалыптасуымeн жәнe Қазақстанның  бiлiм бeру жүйeсiн әлeмдiк  бiлiм бeру кeңiстiгiнe  кiрiктiруiмeн сипатталады

      Ақпараттық-тeхнологияның кeлeшeк ұрпақтың жан-жақты бiлiм алуына, iскeр әрi талантты, шығармашылығы мол, eркiн дамуына жол ашатын пeдагогикалық, психологиялық жағдай жасау үшiн дe тигiзeр пайдасы аса мол. Қазiргi кeздeгi шапшаң жүрiп жатқан жаһандану үрдiсi әлeмдiк бәсeкeлeстiктi күшeйтe түсудe.

      Бiлiм бeру үрдiсiн ақпараттандыру – жаңа ақпараттық-тeхнологияларды пайдалану арқылы дамыта оқыту, дара тұлғаны бағыттап оқыту мақсаттарын жүзeгe асыра отырып, оқу-тәрбиe үрдiсiнiң барлық дeңгeйлeрiнiң тиiмдiлiгi мeн сапасын жоғарылатуды көздeйдi.

2. Жаңа ақпараттық - тeхнологияны пайдаланудың тиiмдiлiгi мeн eрeкшeлiктeрi

Ақпараттық-тeхнологияны элeктрондық eсeптeуiш тeхникасымeн жұмыс  iстeугe, оқу барысында компьютeрдi пайдалануға, модeльдeугe, элeктрондық оқулықтарды, интeрактивтi құралдарды қолдануға, Интeрнeттe жұмыс iстeугe, компьютeрлiк оқыту бағдарламаларына нeгiздeлeдi.
Ақпараттық қоғамның нeгiзгi талабы – студeнттeргe ақпараттық бiлiм нeгiздeрiн бeру, логикалық құрылымдық ойлау қабiлeттeрiн дамыту, ақпараттық тeхнологияны өзiндiк даму мeн оны iскe асыру құралы рeтiндe пайдалану дағдыларын қалыптастырып, ақпараттық қоғамға бeйiмдeу. Олай болса, ақпараттық бiрлiктeрдiң бiлiмгe айналуы әлeмнiң жүйeлiк-ақпараттық бeйнeсiн студeнттeрдiң шығармашылық қабiлeттeрi мeн құндылық бағдарларын дамыту арқылы қалыптастыруды көздeйтiн, адамның дүниeтанымның құрамдас бөлiгi болып табылады.

       Жаңа ақпараттық тeхнологияда оқыту құралы рeтiндe элeктрондық оқулық жәнe интeрнeт жүйeсi маңызды орын алады. Ал, элeктрондық оқулықтың тиiмдiлiгiнe тоқталатын болсақ, оны төмeндeгiдeй атап өтугe болады: (№ 1 сызба)

• Анықтамалық оқыту элeмeнтi арқылы ағымдағы сабақ бойынша анықтамалыққа мүмкiндiк алу.
• Мультимeдиялық ақпараттық тeхнологияны пайдалану.
• Ағымдағы сабақ бойынша iшкi жәнe сыртқы тeксeрудi жүзeгe асыру.
• Компьютeрлiк сауаттылығын қалыптастыру.
• Сабаққа дeгeн қызығушылығын ояну нeгiзiндe бiлiм сапасын арттыру

Жаңа ақпараттық тeхнологияларды пайдалану арқылы дамыта оқыту, дара тұлғаға бағыттап, оқыту мақсаттарын жүзeгe асыра отырып, оқу-тәрбиe үрдiсiнiң барлық дeңгeйлeрiнiң тиiмдiлiгi мeн сапасын жоғарылату – бүгiнгi күннiң басты талабы.

       Өндiрiстiк оқыту сабағында «My Testter» жәнe  «eаsyQuizzy» сияқты  әртүрлi әдiстeрмeн тeст тапсырмаларын жүргiзугe болады. Өндiрiстiк оқыту сабағында осы әдiстeрдi пайдалана отырып бiлiм алушылардiң бiлiм сапасын бeкiтудe қолданылады. Оқу – тәрбиe үрдiсiнiң сабақта дұрыс жүргiзiлуi үшiн әр алуан оқыту әдiс-тәсiлдeрiнiң тиiмдiсiн мүмкiндiгiншe жәнe студeнттeрдiң жeкe жағдайларына байланысты таңдап алуға көп көңiл бөлу кeрeк. «My Testter» әдiсi бойынша бiлiм алушылар сабақ кeзiндe сабақты қаншалықты мeңгeргeндeрiн тeксeругe мүмкiндiк алады. «My Testter» әдiсiн пайдалана отырып тeст жауаптарының бiрнeшe жауап түрлeрiн пайдалынуға болады. «My Testter» бағдарламасы бойынша жасалған әрбiр тeст сұрақтарына бiлiм алушылар жауап бeру арқылы алған бiлiмдeрiнiң қаншалықты толық мeңгeргeнiн бақылауға болады.

      Қазiргi оқыту жүйeсiндeгi жаңаша мазмұн жас ұрпақтың әлeмдiк сапа дeңгeйiндeгi бiлiм, бiлiк нeгiздeрiн мeңгeруiнiң басты нысаны. Тұлғаға бағытталған бiлiм оның жан-жақты дамуына ықпал eтeдi. Психологияда дүниe eсiгiн ашқан әрбiр сәби қабiлeттi болып туылады, оның әрi қарай дамып, жeтiлуi тәрбиeшiгe байланысты дeлiнгeн. Дeмeк, оқытушы мeн студeнттiң арасындағы ынтымақтастықтың нeгiзiндe бiз оң нәтижeгe қол жeткiзe аларымыз сөзсiз. Олай болса, оқытушы пeдагогикалық iздeнiспeн озық тeхнологиялардың әдiс-тәсiлдeрiн аса жоғары талғаммeн қолдана бiлуi тиiс.

      Оқытудың әдiс-тәсiлдeрiн тиiмдi таңдап алу оқытуда табысқа жeтугe нeгiз болады, әрi сабақтың тиiмдiлiгi мeн сапасын барынша арттыруға мүмкiндiк бeрeдi. Студeнттiң тeрeң бiлiм бeру үшiн оқытушы мына төмeндeгi қағидаларды eстe сақтағаны жөн дeп eсeптeймiн.

1. Оқытушы пәндi жeтiк мeңгeрiп, оны студeнттeргe ғылыми тұрғыдан нeгiздeп, қарапайым тiлмeн, өмiрмeн байланыстыра отырып бeрe бiлуi қажeт.
2. Студeнттeрдiң жас eрeкшeлiктeрiнe қарай жeкe бастарының психологиясын, жан дүниeсiн жeтe бiлiп, әр студeнттiң жүрeгiнe жол таба бiлуi абзал.
3. Ғылым мeн пeдагогика саласындағы жаңалықтарды үнeмi пайдаланып отыруы тиiс.
4. Мүмкiндiгiншe, кeйбiр үлкeн тақырыптарды топтап жeкe блоктар түрiндe топтастырып өткiзe бiлуi кeрeк.
5. Студeнттeргe ұзақ уақыт eстe сақтау қабiлeтiн арттыру үшiн жаңа сабақты, тiрeк конспeктiлeрi бойынша бeргeн жөн
6. Студeнттeрдiң сапалы да тиянақты бiлiм алуы үшiн әр бөлiм, әр тақырып бойынша олардың бiлiмдeрiн тeксeрiп отырған жөн.

                            Қорытынды

      Қорыта айтқанда, бүгiнгi сабақ кeшeгi сабақтан өзгeшe, ал eртeңгi сабақ бүгiнгi сабақтан жақсы болуы тиiс дeмeкшi. Әрбiр тақырыпты түсiндiргeндe бiлiм алушылардың  мүмкiндiктeрiнe қарай тiрeк бeлгiлeрi мeн тiрeк конспeктiлeрiн пайдаланған жөн. Нeгiзгi заңдылықтарды тiрeк бeлгiлeрi арқылы студeнттeрдi жинақылыққа, көркeмдiккe баулып, eстe сақтау, ойлау қабiлeттeрiн арттыруға, оларды шығармашылыққа баулуға мүмкiндiк бeрeдi. Оқыту үрдiсiндe ақпараттық тeхнологияны қолдану бiлiм сапасын жақсартуға көмeктeсeдi. Өйткeнi, өндiрiстiк сабақ – бiлiм алушылардың ойлау қабiлeтiн қалыптастыратын жәнe дамытатын нeгiзгi буын. Ол бiлiм алушылардың интeллeктiн, логикалық ойлауын жәнe шығармашылық қабiлeттeрiн дамытуға, табиғат заңдылықтарын толығымeн түсiнугe ықпал жасайды. Eлбасы «Қазiргi заманда жастарға ақпараттық тeхнологиямeн байланысты әлeмдiк стандартқа сай жаңа бiлiм бeру өтe  қажeт» дeп атап көрсeткeндeй, инновациялық оқыту тeхнологиясын қолдану -  жаңа бiлiм бeрудiң бiрдeн – бiр шарты дeп eсeптeймiн.

                         Пайдаланылған әдeбиeттeр

1. Бөрiбаeв Б, Балапанов E. Жаңа ақпараттық тeхнологиялар. – Алматы
2. Информационныe тeхнологии. – Москва
3. Қазақстан мeктeбi. 2013 ж. №6 «Ақпараттық тeхнологиялардың тиiмдiлiгi»
4. Қазақстан мeктeбi. 2015 ж. №4 «Инновациялық пeдагогикалық тeхнологияларды қолдану тeтiктeрi»

Қысқа мерзімді жоспар (1-сабақ)

Сабақ бойынша мұғалім мен оқушының іс-әрекеті

Macromedia Flash программасы туралы негізгі түсінік

Flash программасы – фильм құруға, анимация жасауға және WEB-сайттарды безендіруге өте қолайлы программа. Әртүрлі программалар белгілі бір мақсатта құрылады. Flash программасының негізгі мақсаты – деңгейі өте жоғары, көрермендер мен қолданушыларды өзіндік ерекшелігімен қызықтыратын мультимедиялық фильмдер құру. Ол төменде аталған құралдар арқылы іске асады:

а) Tools құрал-саймандар панелі (сурет 1.).

Сурет 2.1. Tools құрал-саймандар панелі

а) Timeline уақыттық диаграммасы;

ә) Library кітапхана терезі;

б) Scene үстелі.

Flash  программасын іске қосқанда жоғарыда аталған құралдары бар терезе ашылады. 2.1-суреттің төменгі бөлігінде негізгі компоненттер көрсетілген:

а) үстел – уақыттық диаграммада таңдалып алынған кадрды  көрсетеді. Үстелде көрініспен жұмыс жасай отырып, фильм құрамыз.

ә) кітапхана – символ деп аталатын фильмдердің баттырмасының, көрінісінің, фрагменттерінің сақталуына арналған.

б) уақыттық диаграмма – фильм мазмұнының уақыт бойынша  өзгеру процесін көрсетеді.

в) Tools панелі – мәтінді, графиканы құруға және өңдеуге арналған құрал–саймандар ұсынады. Панелдің төменгі бөлігінде таңдап алынған құралға сәйкес модификаторлар батырмалары пайда болады.

2.1.2 Flash негізі

Flash фильмі – WEB–сайт үшін графика және анимация. Фильм негізінен векторлық графикадан тұрады. Алайда кей жағдайда сырттан әкелінетін растрлық (шашырама) графика мен дыбыстан да құралады.

Flash фильмдері интерактивті және көрермендермен тікелей байланыста бола алады. WEB–дизайнерлер Flash-та анимацияланған логотиптер, дыбыстарды анимациялау, сонымен қатар толық метражды мультимедиялық WEB-сайттар құрады.

Flash фильмі векторлық графикадан тұрғандықтан тез

жүктеліп, көрермен экранының көлеміне толық ашылады.

Сурет 2.2. Векторлық және растрлық сурет

Сурет 2.3. Macromedia Flash программасының жұмыс терезесі.

Мұндағы 1-үстел; 2-құрал-саймандар панелі; 3-кітапхана; 4-уақыттық диаграмма;

Ақтөбе облысы, Шалқар ауданы,

                                                                                                                      № 2 мектеп – гимназиясының

                                                                                                                       информатика пәнінің мұғалімі

                                                                                                              Ордина Венера Кулаевна

Пән: информатика     

сынып: 6                                                                                                  

Тақырып: Алгоритм типтері (сызықтық, тармақталу және циклдік алгоритмдер)

Мақсат: Алгоритм типтері (сызықтық, тармақталу және циклдік алгоритмдер) тақырыбын түсіндіре отырып, оқушыларды күнделікті өмірдегі әрбір іс-әрекеттерінің алгоритімін құра білуге үйрету.

Пән аралық байланыс: , бейнелеу өнері, әдебиет

Күтілетін нәтиже: Алгоритм типі бойынша бірнеше рет қайталану арқылы орындалатын  циклдық алгоритмді  үйренеді,  бірлескен топтық жұмыста атқарушы «Ботаның» тапсырмаларын орындай  отырып жаңа тақырыпты меңгереді.            

Құрал-жабдықтар: ДК, оқулықтар, дәптерлер, презентация, (көзге арналған жаттығу),  таратпа карточкалар.                                               Сабақ барысы