Пән аты:   Информатика

Класы:  9 «А», 9 «Б», 9 «В», 9 «Г»

Сабақтың тақырыбы:  Паскаль тілінің басқару: шартты және шартсыз көшу, таңдау

                                                                              операторлары.

Сабақтың  мақсаты:  

Білімділігі:   Оқушыларға Паскаль тілінің  шартты және шартсыз көшу, таңдау операторлары туралы түсінік бере отырып,   программа құруға үйрету.

Дамытушылығы:  Паскаль тілінің шартты және шартсыз көшу, таңдау операторлары туралы түсінік бере отырып, оқушылардың ой-өрісін, білім білік дағдыларын қалыптастырып, алған білімдерін дамыту. Өз беттерімен программа құруға дағдыландыру.

Тәрбиелік:   Оқушыларды адамгершілікке, патриоттыққа, ұқыптылыққа, жауапкершілдікке

                                                                        тәрбиелеу.    

Сабақтың түрі:    теориялық  сабақ

Сабақтың барысы:   

1. Ұйымдастыру
2. Өткен материалды қайталау
3. Жаңа сабақты түсіндіру
4. Сабақты бекіту
5. Үйге тапсырма

Өткен материалды қайталау сұрақтары

• Паскаль тілінде программа неше бөліктен тұрады?
• DIV және MOD функциялары не үшін қолданылады?
• Мәліметтердің типі дегеніміз не?
• Мәліметтердің қандай типтері бар?
• Паскаль тілінде стандартты функциялар қалай жазылады?
• Var  операторының қызметі қандай?
• Const операторының қызметі қандай?
•  Readln операторының қызметі қандай?
• Writeln  операторының қызметі қандай?

Жаңа сабақты түсіндіру

Паскаль тілінің басқару операторларына шартсыз және шартты көшу, цикл (қайталау) ұйымдастыру операторлары жатады.

            Құрылымдық операторлар. Құрылымдық операторлар басқа операторларды белгілі бір ереже бойынша біріктіру жолымен құрылады. Олар үш топқа – құрама , шартты және қайталану операторларына жіктеледі.

            Құрама оператор. Құрама оператор бір–бірінен нүктелі үтір арқылы бөлінген бірнеше операторларды begin және  end түйінді сөздерімен шектей отырып, оларды бір оператор тәрізді орындалатын етіп біріктіру жолымен ұйымдастырылады.

Құрама оператордың синтаксистік диаграммасы

Мұндағы операторды шектеп тұрған begin   (БАСЫ),  end (СОҢЫ)    түйінді сөздері операторлық жақшалар деп аталады.

Шартты операторлар. Тармақталу процестері бар алгоритмдерді ұйымдастыру үшін шартты операторлар пайдаланылады. Турбо Паскальда екі шартты оператор бар, олар if  және  case.

Шартсыз көшу операторы. Шартсыз көшу операторы операторлардың рет – ретімен орналасуын бұзып, келесі атқарылуды белгісі бар операторға көшу ісін орындайды. Ол GOTO (көшу) түйінді сөзінен басталады, одан кейін LABEL бөлімінде сипатталған белгі атауы саны көрсетіледі.

Таңдау операторы (case)  бірнеше операторлардың ішінен таңдау жолымен тармақталуды ұйымдастырады.

 Мысалы:

Апта күндерінің реттік нөмірі бойынша олардың аттарын анықтайтын

программа құру керек.

Program kyn;

Var kyn: integer ;

Begin

            Write  (‘ kynnin aptadagi rettik nomirin engizinder: ‘ );

            Readln (kyn);

            Case kyn of

            1: writeln ( ‘ duisenbi’);

            2: writeln ( ‘seisenbi’);

            3: writeln ( ‘ sarsenbi’);

            4: writeln ( ‘ beisenbi’);

            5: writeln ( ‘ juma’);

            6: writeln ( ‘senbi’);

            7: writeln ( ‘ jeksenbi’);

Else writeln ( ‘ 1… 7 araligindagi sandardi engizinder’);

End

End.

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Құрылымдық  операторларға  қандай операторлар жатады?
• Қарапайым және құрылымдық операторлардың айырмашылығы неде?
• Құрама оператор деп қандай операторды айтамыз?
• Паскаль тілінде  операторлық жақша дегеніміз не?

Үйге тапсырма:

Паскаль тілінің басқару: шартты және шартсыз көшу, таңдау операторлары.

Пән аты:   Информатика

Класы:  9 «А», 9 «Б», 9 «В», 9 «Г»

Сабақтың тақырыбы:  Паскаль тілінің басқару: шартты және шартсыз көшу, таңдау

                                                                     операторлары.

Сабақтың  мақсаты:  

Білімділігі:   Оқушыларды Паскаль тілінің if және  case  (таңдау) операторларын пайдаланып программа құруға үйрету;

Дамытушылығы:  Паскаль тілінің if және  case  (таңдау) операторларын пайдаланып программа құра отырып оқушыларды өз беттерімен программа құруға дағдыландыру, логикалық ойлау қабілеттерін дамыту.

Тәрбиелік: Оқуыларды адамгершілікке, патриоттыққа, ұқыптылық жауапкершілдікке

                                                         тәрбиелеу.

Сабақтың түрі:  практикалық сабақ  

Сабақтың барысы:   

1. Ұйымдастыру
2. Өткен материалды қайталау
3. Жаңа сабақты түсіндіру
4. Сабақты бекіту
5. Үйге тапсырма

Өткен материалды қайталау сұрақтары

• Құрылымдық операторларға қандай операторлар жатады?
• Олар неше топқа бөлінеді?
• Қарапайым және құрылымдық операторлардың айырмашылығы неде?
• Паскаль тілінде операторлық жақша дегеніміз не?
• Шартты оператордың  қандай түрлері бар?
• Іf  операторының жалпы жазылу түрі қандай?
• Таңдау операторы не үшін пайдаланылады?

Компьютермен жұмыс

№1. Екі санның  үлкенін табатын программа құр.

            Program max;

            Var a, b, max: integer;

            Begin

            Readln (a,b);

            If a>b then max:= a else max:=b;

            Writeln (‘ max= ’ , max);

            End.

№2. Үш санның үлкенін табатын программа құру керек.

Program max;

            Var a, b, c, x, max: integer;

            Begin

            Readln (a, b, c);

            If a>b then max:= x else max:=c;

            Writeln (‘ max= ’ , max);

            End.

№3 Екі санның кішісін табатын программа құру керек.

            Program min;

            Var a, b, min : integer;

            Begin

            Readln (a, b);

            If a<b  then min: = a  else  min : = b;

            Writeln ( ‘ min = ‘ , min) ;

            End.

№4. Үш санның кішісін табатын программа құру керек.

Program min;

            Var a, b, c, x,  min : integer;

            Begin

            Readln (a, b, c);

            If a<b  then x: = a  else  x : = b;

            If x<c  then min: = x  else  min : = c;

            Writeln ( ‘ min = ‘ , min) ;

            End.

№5 Үш кесіндінің   ұзындықтары берілген. Егер бұл үш кесіндіден үшбұрыш құру мүмкін болса, онда оның периметрін және ауданын табыңдар.

Program e5;

            Var a, b, c : integer;

            P1, p, s: real;

Begin

            Readln (a, b, c);

            If a+b>c  then p1: = a+b+c ;

            P:= (a+b+c)/2;

            S:=sqrt (p*(p-a)*(p-b)*(p-c));

            Writeln ( ‘ p1= ‘ , p1:5:2) ;

            Writeln (‘ s=’,s:5:2);

End.

№6. Адам жасына қарап, оларды әлі мектепке бармаған, мектеп оқушысы, жұмысшы, зейнеткер деген төрт топтың біріне жатқызатын программа құрыңдар. Адам жасы пернетақтадан енгізіледі.

Program e6;

            Var x : integer;

Begin

Writeln (‘ adam jasin engiz’ );

            Readln (x);

            If  x<=6 then writeln (‘ ali mektepke barmagan’ ) else

            If (x>6) and (x<=17) writeln (‘ mektep okushisi ‘) else

            If (x>17) and (x<58) writeln (‘ jumisshi’) else writeln (‘ zeinetker’);

End.

№7. Екі сан берілген. Егер бірінші санның абсолют шамасы екінші санның абсолют шамасынан артық болса,  онда біріншісін бес есе азайту керек, әйтпесе екі санды да өзгеріссіз экранға шығару керек.

Program e7;

            Var x, y : real;

            Begin

Writeln (‘x , y-?);

Readln (x, y);

If abs (x)< abs(y) then x:=x/5;

Writeln (x:5:2, y:5:2);

Readln;

End.

№8.Пернетақтадан трамвай билетінің нөмірі (1 орынды 6 сан ) енгізіледі. Билет «бақытты» нөмір болатынын анықтаңдар. Бақытты билеттің алғашқы 3 цифрының қосындысы соңғы 3 цифрының қосындысына тең болады. 

Program e8;

            Var x, y, z, r, k, t, s, n : integer;

            Begin

            Read (x, y, z, r. k. t );

            S:= x+y+z;

            N:= r+k+t;

            If  S= N then writeln (‘ bakitti nomer’) else writeln (‘ bakitti nomir emes’);

            End.

Үйге тапсырма:   Паскаль  тілінің  басқару:  шартты  және  шартсыз  көшу,  таңдау   операторлары

Пән аты:   Информатика

Класы:  9 «А», 9 «Б», 9 «В», 9 «Г»

Сабақтың тақырыбы:           Паскаль тілінің шартты алдын ала тексеретін қайталау

                                                                          операторы  -  WHILE.

Сабақтың  мақсаты:  

Білімділігі:   Оқушыларды Паскаль тілінің шартты алдын ала тексеретін қайталу – WHILE операторымен таныстырып, программа құруға дағдыландыру;

Дамытушылығы:  Оқушылардың Паскаль программалау тілінде есеп шығару мүмкіндіктерін, логикалық ойлау қабілеттерін дамыту;

Тәрбиелік:  Оқушыларды тәрбиелікке, тиянақтылыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі:    аралас сабақ

Сабақтың барысы:   

1. Ұйымдастыру
2. Үй тапсырмасын тексеру
3. Жаңа сабақты түсіндіру
4. Компьютермен жұмыс
5. Сабақты бекіту
6. Үйге тапсырма

Өткен материалды қайталау сұрақтары

• Шартты оператордың қандай түрлері бар?
• If операторының жалпы жазылу түрі қандай?
• Таңдау операторы не үшін пайдаланылады?

Жаңа материалды түсіндіру

            Көп жағдайда аргументтердің әртүрлі мәні бойынша алгоритмнің белгілі бір бөліктерін бірнеше рет қайталауға тура келеді. Осындай процестерді ұйымдастыру үшін циклдық  құрылымды алгоритмдер – қайталау операторлары қолданылады.

            Цикл деп  программадағы қайталанатын  әрекетті айтады. Паскаль тілінде қайталау процесін жүзеге асыратын циклдік операторлардың үш түрі бар:  арифметикалық цикл – FOR,  шартын алдын ала тексеретін цикл – WHILE , шартты соңынан тексеретін цикл – REPEAT операторлары.

            WHILE  операторы. Алдын ала берілген шарт бойынша қайталуды жүзеге асыратын бұл оператор WHILE (оқылуы: уаил, аударылуы: әзірше) және DO (оқылуы: ду, орындау болып аударылады)  түйінді сөздері қолданылып аударылады.

            Цикл қайталанар алдында, логикалық өрнектің мәні тексеріледі. Егер True  (ақиқат) болса, онда цикл денесі қайталанып орындалып отырады. Керісінше   False  (жалған) болса, циклдің орындалуы аяқталып, WHILE операторынан кейінгі жолдар орындалады.

            Егер, ең басында өрнектің мәні False (жалған) болса,  онда цикл бір ретте орындалмайды.

Мысалы:  y = 3x+1, мұндағы  х, -1 мен 2 аралығындағы сандарды қабылдайды, қадамы 0,5 тең.

Program eseptey;

       Var x, y : real ;

Begin X:=-1;

While x<=2 Do

Begin Y:=3*x+1

Writeln (‘ x=’,x , ‘ ‘ , ‘y=’ , y) ;

            X: = x+0.5;

End;

End.

Компьютермен жұмыс

№9.  1-ден n – ге дейінгі сандардың квадраттарының қосындысын табатын программа құру керек.

            Program  kvadrat;

            Var s,  i , n: integer;

            Begin

                        WriteLn (‘ n = ’) ;

                        Readln (n);

                        I:=1;

                        S:=0;

                        While i<=n do

                        Begin S:=S + sqr (i);

                        I:= i+1;

                        WriteLn (‘ S=’ , S);

                        End;

            End.

№10.  Y= e^x sinx+cosx   функциясының мәндерінің [a, b]  аралығында  h  қадамы бойынша өзгеру кестесін құратын программа құрыңдар.

            Program y- tap;

            Var x, y, a, b, h: real;

            Begin

            WriteLn (‘ a , b , h -? ’);

            ReadLn (a, b , h);

            X:= a;

            While x<= b do

            Begin

Y:=exp (x) * sin (x) + cos(x);

WriteLn  (‘x=’, x:5:2, ‘, ‘ , y= ‘, y:5:2);

X:=x+h;

End;

End.

№11. Х   € [1; 3]   аралығындағы 0,2 қадаммен өзгергендегі  y= функциясының мәнін тап.

            Program esep;

            Var x, y: real;

            Begin

            X:=1;

            While x<=3 do

            Begin y:= sqrt (x+1)-1/x;

            Writeln (‘ x=’ , x, ‘y=’, y);

            x:=x+0.2;

            end;

            readln;

            end.

Үйге тапсырма:     WHILE   операторы.

Пән аты:   Информатика

Класы:  9 «А», 9 «Б», 9 «В», 9 «Г»

Сабақтың тақырыбы:        Паскаль тілінің шартты соңынан тексеретін қайталау

                                                                       операторы – REPEAT. 

Сабақтың  мақсаты:  

Білімділігі:   Оқушыларды Паскаль тілінің шартты соңынан тексеретін қайталау  - REPEAT операторымен таныстырып, программа құруға дағдыландыру;

Дамытушылығы:  Оқушылардың  паскаль программалау тілінде есеп шығару мүмкіндіктерін, логикалық ойлау қабілеттерін дамыту;

Тәрбиелік:   Оқушыларды тиянақтылыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі:    аралас сабақ

Сабақтың барысы:    

1. Ұйымдастыру
2. Үй тапсырмасын тексеру
3. Жаңа сабақты түсіндіру
4. Компьютермен жұмыс
5. Сабақты бекіту
6. Үйге тапсырма

Өткен материалды қайталау сұрақтары

• Қайталау операторлары не үшін қолданылады?
• Цикл дегеніміз не?
• Қайталау операторларының қанша түрі бар?

*    WHILE  қандай  оператор?

Жаңа материалды түсіндіру

      REPEAT  қайталу операторы WHILE операторына ұқсас, айырмашылығы – қайталану шарты цикл соңында тексеріледі,  сондықтан ол кем дегенде бір рет орындалатын болады. Екінші  өзгешелігі – цикл тұлғасы шарт жалған болғанда қайталанып, ол ақиқат болған кезде циклді орындау доғарылады. 

      Бұл оператор Repeat (оқылуы: рипит, қайталау болып аударылады) және Until  (оқылуы: антил, дейін, шейін болып аударылады)  түйінді сөздерін пайдаланып орындалады.  

Компьютермен жұмыс

№12   Р=1*2*3 … * N  N !   факториалды табу программасын жаз.

            Program fakt;

            Var I , n , p: integer;

            Begin

                        WriteLn ( ‘ n= ‘);

                        ReadLn (n) ;

                        I: = 1;

                        P:= 1;

            Repeat

                        P:= p*1;

                        I:= i+1;

            Until  i>n;

                      Writeln (p:4);

End.

№13.   у  =3x+1   x  €[1 ; 2 ],  h =0,5  өрнегін  WHILE, REPEAT операторларын пайдаланып  программа құр.

Program y-tabu;

            Var  x , y : real ;

            Begin

            X:=-1;

            Repeat

Y: = 3*x+1;

WriteLn (‘ y = ‘ , y);

X:=X+0,5;

            Until x>2;

            End.

№14.    x  €[1 ; 3 ]  аралығында 0,2 қадаммен өзгергендегі    y=   функциясының мәнін тап.

Program esep;

            Var x, y: real;

            Begin

            X:=1;

            repeat

            y:= sqrt (x+1)-1/x ;

            Writeln ( x:3, y:5);

            x:=x+0.2;

until x>3

readln;

end.

Сабақты бекіту сұрақтары

• Қайталау операторлары не үшін қолданылады?
• Цикл дегеніміз не?
• Қайталау операторларының қанша түрі бар?
• REPEAT қандай оператор?
• REPEAT операторының  жалпы жазылу түрі қандай?

Үйге тапсырма:        REPEAT  операторы.

Пәні:  информатика

Класы:  10 «А»

Жаратылыстану-математикалық  бағыт

І.  Сабақтың  тақырыбы:     Мультимедиаларды  қолданбаларда  пайдалану.

ІІ.  Сабақтың  мақсаты:

       А)  Білімділігі:  білімділікке,  сауаттылыққа,  ойлау  ұшқырлығын  дамыту

       ә)  Тәрбиелігі:  икемділік  қасиетімен  шабытты  болуға  қалыптастыру

       б)  Дамытушылығы:  оқушылардың  ойлау  қабілетімен  қызығушылығын  арттыру

ІІІ. Сабақтың  түрі:  Аралас  сабақ

1. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест  сұрақтары  т.б.
2. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі,  практикалық

VІ. Оқыту  формалары:  жеке, топтық  және  ұжымдық

VІІ. Пайдаланылған  әдебиеттер: Н.Ермеков, М.Ермеков, С.Ноғайбаланова  Информатика  10  сынып  оқулығы,  Балапанов  Информатикадан  30  сабақ, Информатика  негіздері  журналы. Информатика  негіздері  журналы. О.Камардинов Bisual  Basic ортасы, Ж.Динисламов Bisual  Basic ортасы.

VІІІ.  Сабақтың  барысы: 

              а)  ұйымдастыру

              ә)  сабақ  сұрау

              б)  жаңа  сабақ

              в)  бекіту

              г)  үйге  тапсырма

              д)  үйге  тапсырма

              е)  қорытынды

Жаңа  сабақ

  Бұл  жолы  мультимедиа-файлдарды  ойнату үшін  ең  жиі  қолданылатын ММControl  басқару  элементін  қарастырайық. Оның  көмегімен  дыбыстық  пішімдердің  кез-келген  файлдарын  таңдауға,  бейне  роликтерді  қарауға,  тіпті  СД-да  бейне  фильмдер көруге  болады. ММControl  пішінде  кәдімгі  магнитафонның  басқару  панелі  сияқты  көрінеді.  Сондықтан  оның  көмегімен  аудио,  бейне  ойнатқыштың   компьютерлік  моделін  жасау  оп-оңай. Бірақ  құрылғыны  бағдарламаның  өзі  басқаруы  үшін  бұл  элементті  көбіне  жасыру  қажеттілігі  туындайды. Сондай-ақ  бағдарламада  Прогресс  индикаторы  және  ойнатылып  жатқан  файлда  ағымдағы  позицияны көрсетеді.  Индикатор  мәні  таймер  оқиғасы  бойынша  әр  жарты  секунд  сайын  жаңартылып  отырады.

ІХ. Үйге  тапсырма

 Мультимедиаларды  қолданбаларда  пайдалану.

Х. Сабақты  қорытындылау

Жаңа  материалды  пысықтау,  оқушылардың  меңгерген  білімдерін  талдау, бағалау.

ХІ. Бағалау.

Пән аты:   Информатика   

Класы:  11«А»

Жаратылыстану- математикалық  бағыт

Сабақтың тақырыбы:   Есептегіш техника кабинетіндегі қауіпсіздік  техника ережесін сақтау.

Сабақтың  мақсаты:  

           Білімділігі: Бала бойына бүгінгі тақырыпты өту барысында білімдерін арттыру.

           Тәрбиелігі:  Әр оқушыны іскерлікке, нақтылыққа, ынтымақтылыққа тәрбиелеу.                                                                   

           Дамытушылығы:  Оқушының әрбір сабаққа ынтасы мен қабілетін біріктіріп, 

                                                        пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Сабақтың түрі:    аралас сабақ

Оқыту  әдістері:   сөздік, көрнекі, практикалық

Сабақтың көрнекілігі:  интерактивті тақта,  компьютерлер

Оқыту формалары:   жеке, топтық және ұжымдық.

Сабақтың барысы:    

                          а) ұйымдастыру кезеңі

                          б) сабақ сұрау

                          в) бағалау

                          г) жаңа  сабақ

                          д) бекіту

                          е) үйге тапсырма

                          ж) қорытынды

Қоңырау оғылып сабақ басталған соң балаларды ұйымдастыра отырып сабақты бастаймын.

Жаңа материалдың мазмұны:     

          Сендердің жұмыс орындарында компьютердің құрамдас бөліктері орналасқан: жүйелік блок,  пернетақта, монитор. Жұмыс кезінде монитордың сәуле түтігі жоғары кернеуде  жұмыс істейді.

       І. Төмендегі әрекеттерді жасауға болмайды:

1. Кабельдердің қосылған орындарына тиюге болмайды
2. Жұмыс істеп тұрғанда экранға, монитор мен пернетақтаның сырт жағына тиюге болмайды.
3. Оқытушының рұқсатынсыз аппаратураларды ток көзіне қосуға, үзуге болмайды.
4. Кітап, дәптер және т.б. артық заттарды монитордың, пернетақтаның үстіне қоюға болмайды.
5. Су киіммен, су қолмен компьютерде жұмыс істеуге қатал тиым салынады.

         ІІ. Жұмыс тәртібі:

1. Компьютер экранынан 60-70 см қашықтықта дұрыс, еңкеймей, жатып алмай отыру қажет, ал ұдайы көзілдірік тағатындар – көзілдірікпен отыру керек.
2. Дисплей алдында 20 минут жұмыстан соң міндетті түрде 5 минут дем алу керек.

      ІІІ. Жұмыс кезінде:

1. Аппаратуралардың дұрыс жұмыс істеуін қадағалаңдар, егер аппаратураның дұрыс жұмыс істемей  тұрғанын сезсеңдер, немесе өзгеше дыбыс пайда болса, немесе пернетақта өз бетімен өшіп қалса, дереу жұмысты тоқтатыңдар.  Техниканың ақауы жөнінде оқытушыға хабарлаңдар.
2. Пернелерді қатты тақылдатпай жай басыңдар.
3. Пернетақтада жұмыс істегенде қолдарың таза болсын.
4. Аппаратураның  ақауын ешқашан өз беттеріңмен  жөңдеуге ұмтылмаңдар.

     Кез келген дербес компьютер бірнеше құрылғылардан тұрады. Бұл құрылғылардың кейбірі өте маңызды- бұл монитор, жүйелік блок пен пернетақта,  өйткені компьютер оларсыз жұмыс істей алмайды.

       Жаңа сабақты бекіту: Ол үшін балалрға жаңа сабақтан бірнеше сұрақтар қоя отырып сабақты аяқтаймын.

       Үйге тапсырма:    Есептегіш техника кабинетіндегі қауіпсіздік  техника ережесін сақтау. 

Сабақты қорытындылау: Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдер бағалау.

Пән аты:   Информатика   

Класы:  11«А»

                            Жаратылыстану- математикалық  бағыт

І.Сабақтың  тақырыбы:   Объектілерді топтастыру, әртүрлі белгілер бойынша ақпаратты топтастыру.

ІІ.Сабақтың  мақсаты:

          а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын  дамыту

          ә) Тәрбиелігі: икемділік  қасиетімен  шабытты  болуға  қалыптастыру

          б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен  қызығушылығын  арттыру

ІІІ. Сабақтың  түрі: аралас  сабақ

ІV. Сабақтың  көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест  сұрақтары, т.б.

1. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі,  практикалық
2. Оқыту формалары: жеке, топтық,  ұжымдық

VII. Пайдаланылған   әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова Информатика  10-11  сынып  оқулығы,  Балапанов Информатикадан  30  сабақ,  Информатика  негіздері  журналы.

VIIІ. Сабақтың  барысы:

          а) ұйымдастыру

          ә) сабақ  сұрау

          б) жаңа  сабақ

          в) бекіту

          г) үйге  тапсырма

          д) қорытынды

                 Балалар  біз  жаратылыстану  бағыты  бойынша  11  класқа  келіп  отырмыз. Енді  информатика  сабағын  аптасына  1  сағат  өтеміз. Яғни  жаратылыстану  бағыты  бойынша біз  осы  пәннің  осы  бағытқа   байланысты  қандай  мәндері  бар  екенін  білетін  боламыз. Біз  бүгінгі  сабақта  электронды  есептеуіш  машина  алдындағы  қауіпсіздік  ережелерімен  танысамыз.  Әрине, бұл  ережені  біз  7  кластан  бастап  білеміз.  Көзімізге,  денелерімізге  жаттығулар  жасауды  да  білеміз.

Жаңа  сабақ

Ақпаратпен жұмыс істеу кезінде маңызды ұғым объектілерді топтастыру бо-лып табылады.

Топтастыру-объектілерді ( заттарды, құбылыстарды, үдерістерді ұғымдар-ды) белгілі бір белгілеріне сәйкес топтарға бөлу жүйесі.

Объект дегеніміз материалдық немесе материалдық емес қасиеттің кез келген заты, үдерісі, құбылысы болып табылады. Топтастырудың жүйесі объектілер-ді топтауға және қасиеттері ортақ болып сипатталатын белгілі  бір топтарды бөлуге мүмкіндік береді. Объектілерді топтастыру –біртекті қасиеттерді бө-луге бағытталған сапалық деңгейдегі топтасудың рәсімі.Топтастыру объек-тісі ретінде ақпаратқа тән бөлінген топтарды ақпараттық объектілер деп атайды.

1-мысал. Мектеп туралы барлық ақпаратты  ортақ қасиеттерімен сипаттала-тын көптеген ақпараттық объектілер бойынша топтастыруға болады:

       оқушылар туралы ақпарат – «Оқушы» ақпараттық объектісі ретінде,

       оқутушылар туралы ақпарат-«Оқытушы» ақпараттық объектісі түрінде,

       сыныптар туралы ақпарат – «Сынып» ақпараттық объектісі түрінде.

Реквизит – объектінің ,үдерістің, құбылыстың және т.б. белгілі бір қасиет-терін сипаттайтын, логикалық жағынан бөлінбейтін ақпараттық элемент.

 Топтастырушы – топтастырушы топтардың атаулары мен кодтарының жүйелендірілген жиынтығы.

Топтастырудың иерархиялық жүйесі.

Топтастырудың иерархиялық жүйесі төмендегіше құрылады:

элементтердің бастапқы көпшілігі 0-дік деңгейді құрайды және таңдалған топтастыру белгісіне байланысты кластарға(топтасуға) бөлінеді, бұл 1-ші деңгейді құрайды,

1-ші деңгейдің әрбір класы өзіне тән топтастыру белгісіне сәйкес қосалқы топтарға бөлінеді, бұлар 2-ші деңгейді құрайды,

2-ші деңгейдің әрбір класы сол сияқты топтарға бөлінеді, бұл 3-ші деңгейді құрайды және т.б.

Топтастырудың фасеттік жүйесінің иерархиялықтан ерекшелігі топтасты-рудың белгілерін бір-біріне, сондай-ақ топтастырылатын объектінің семантикалық мазмұнына тәуелсіз топтастыру белгілерін таңдауға мүмкіндік береді.

 Топтастырудың  белгілерін  фасеттер(facet-рамка) деп атайды.Әрбір фасет (Фі) аталған топтастыру белгісінің біртекті мағыналарының жиынтығын құрайды.Бұл орайда фасеттегі мәндер өз еркінше орналаса береді, бірақ оларды ретке келтірген дұрыс болады.

Пайда болу орны. Осы белгі бойынша ақпаратты түсетін, шығатын, ішкі, сыртқы деп бөлуге болады.

Түсетін ақпарат – бұл фирмаға немесе оның бөлімшесіне түсетін ақпарат.

Шығатын ақпарат – бұл фирмадан басқа фирмаға, ұйымға (бөлімшеге) түсетін ақпарат.

ІХ. Үйге  тапсырма

 Объектілерді топтастыру, әртүрлі белгілер бойынша  ақпаратты топтастыру.

Х. Сабақты  қорытындылау

Жаңа  материалды  пысықтау, лқушылардың  меңгерген  білімдерін  талдау, бағалау.

ХІ. Бағалау.

Пән аты:   Информатика   

Класы:  11«А»

Жаратылыстану- математикалық  бағыт

І.Сабақтың  тақырыбы: Ақпараттық жүйенің ұғымы

ІІ.Сабақтың  мақсаты:

          а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын  дамыту

          ә) Тәрбиелігі: икемділік  қасиетімен  шабытты  болуға  қалыптастыру

          б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен  қызығушылығын  арттыру

ІІІ. Сабақтың  түрі: аралас  сабақ

ІV. Сабақтың  көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест  сұрақтары, т.б.

1. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі,  практикалық
2. Оқыту формалары: жеке, топтық,  ұжымдық
   VII. Пайдаланылған   әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова Информатика  10-11  сынып  оқулығы,  Балапанов Информатикадан  30  сабақ,  Информатика  негіздері  журналы.

VIIІ.Сабақтың  барысы:

          а) ұйымдастыру

          ә) сабақ  сұрау

          б) жаңа  сабақ

          в) бекіту

          г) үйге  тапсырма

          д) қорытынды

Жаңа  сабақ

Жүйе дегеніміз бір мезгілде әрі біртұтас, әрі әртекті элементтердің жиынтығы алға қойған мақсаттарға қол жеткізуге орай біріктірілген ұғым ретінде қарастырылатын кез келген объекті болып табылады. Жүйелер өзара құрамы жағынан да, басты мақсаттары жағынан да едәуір ерекшеленеді.

«Жүйе» ұғымына  «ақпараттық» сөзін үстеу оның құрылуы мен жұмыс істеуін көрсетеді . Ақпараттық жүйелер кез келген саладағы міңдеттердің шешімдерін қабылдау үдерісінде қажетті ақпаратты жинауды, сақтауды, өңдеуді, іздестіруді, беруді қамтамасыз етеді.Олар проблемаларды талдауға және жаңа өнімдерді жасауға көмектеседі.

Ақпараттық жүйе – алға қойылған мақсатқа жетуге орай ақпаратты сақтау, өңдеу және беру үшін пайдаланылатын құралдардың, әдістер мен жұмыскер-лердің өзара байланысты жиынтығы.

Кез келген мақсаттағы ақпараттық жүйе жұмысын қамтамасыз ету үдерістерін шартты түрде мынадай блоктардан тұратын схема түрінде ұғынуға болады:

сыртқы немесе ішкі қайнар көздерден ақпаратты еңгізу,

түсетін ақпаратты өңдеу және оны оңтайлы түрде беру,

тұтынушыларға ұсыныу немесе басқа жүйеге беру үшін ақпаратты шығару,

кері байланыс – бұл түсетін ақпаратты түзету үшін аталған ұйым адамдарымен қайта өңделген ақпарат.

Ақпараттық жүйе төмендегідей қасиеттерімен айқындалады :

кез келген ақпараттық жүйе талдауға жатуы мүмкін, олар жүйелерді құрудың жалпы принципі негізінде құрылған және басқарылды,

ақпараттық жүйе серпінді және қарқынды дамуда,

ақпараттық жүйені құру кезінде жүйелілік тәсілді қолдану қажет,

ақпараттық жүйенің шығатын өнімі ақпарат болып табылады, оның негізінде  шешімдер қабылданады,

ақпараттық жүйені ақпаратты өңдеудің адам-компьютерлік жүйесі ретінде қабылдаған жөн.

Үйге  тапсырма

Ақпараттық жүйенің ұғымы

Х. Сабақты  қорытындылау

Жаңа  материалды  пысықтау, лқушылардың  меңгерген  білімдерін  талдау, бағалау.

ХІ. Бағалау.

Пән аты:   Информатика   

Класы:  11«А»

Жаратылыстану- математикалық  бағыт

І.Сабақтың  тақырыбы: Жасанды интеллект жүйесінің ұғымы

ІІ.Сабақтың  мақсаты:

          а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын  дамыту

          ә) Тәрбиелігі: икемділік  қасиетімен  шабытты  болуға  қалыптастыру

          б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен  қызығушылығын  арттыру

ІІІ. Сабақтың  түрі: аралас  сабақ

ІV. Сабақтың  көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест  сұрақтары, т.б.

1. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі,  практикалық
2. Оқыту формалары: жеке, топтық,  ұжымдық
   VII. Пайдаланылған   әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова Информатика  10-11  сынып  оқулығы,  Балапанов Информатикадан  30  сабақ,  Информатика  негіздері  журналы.

VIIІ.Сабақтың  барысы:

          а) ұйымдастыру

          ә) сабақ  сұрау

          б) жаңа  сабақ

          в) бекіту

          г) үйге  тапсырма

          д) қорытынды

            Балалар, саламатсыңдар ма, біз өткен сабақта Ақпараттық жүйенің ұғымы деп аталатын сабақты өттік. Үйге берілген тапсырма бойынша бірнеше оқушылардан сұрақтар қою арқылы үй тапсырмасын сұраймын.

Жаңа  сабақ

Жасанды интеллект  – бұл модель мен тиісті бағдарламалық  құралдар жасайтын, ЭВМ көмегімен семантикаға (мағына проблемасына) жүгіну талап етілетін үдерісте есептесу сипатындағы емес шығармашылық міндеттерді шешуге мүмкіндік беретін ғылыми-зерттеу бағыты.ЖИ саласындағы зерттеу 30 жыл бойы жүргізілуде.

ЖИ саласында жұмыстың басталуын ЭВМ-нің жасалуынан деп есептейді, ол адамзаттың ойлау қабілетінің үдерісін қайталауы(имитациялауы) тиіс болды.

Егер ЖИ-ді қолдану саласын жасалған үлгілер саны бойынша қарайтын болса, онда олар былайша орналасқан болар еді:

1. Медициналық диагностика ,оқу, кеңес беру,
2. ЖИ-ді жобалау.
3. Әртүрлі салаларда міндеттерді шешу бойынша пайдаланушыларға көмек көрсету.
4. Автоматтық бағдарламалау. ПО сапасына тексеру мен талдау.
5. Өте үлкен интегральды схемаларды жобалау.
6. Қондырғыларды жөндеу бойынша техникалық диагностика және ұсыныстамаларды жасау.
7. Әртүрлі пәндік салаларда жоспарлау және мәліметтерді талдау, оның ішінде статистикалық әдістер негізінде.
8. Геологиялық мәліметтерді интерпретациялау және пайдалы  қазбалардың табылуы бойынша ұсыныстамалар.

Үйге  тапсырма

Жасанды интеллект жүйесінің ұғымы

Х. Сабақты  қорытындылау

Жаңа  материалды  пысықтау, лқушылардың  меңгерген  білімдерін  талдау, бағалау.

ХІ. Бағалау.

Пән аты:   Информатика   

Класы:  11«А»

Жаратылыстану- математикалық  бағыт

І.Сабақтың  тақырыбы: Білімдерді және білімдер базасын айқындау

ІІ.Сабақтың  мақсаты:

          а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын  дамыту

          ә) Тәрбиелігі: икемділік  қасиетімен  шабытты  болуға  қалыптастыру

          б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен  қызығушылығын  арттыру

ІІІ. Сабақтың  түрі: аралас  сабақ

ІV. Сабақтың  көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест  сұрақтары, т.б.

1. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі,  практикалық
2. Оқыту формалары: жеке, топтық,  ұжымдық
   VII. Пайдаланылған   әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова Информатика  10-11  сынып  оқулығы,  Балапанов Информатикадан  30  сабақ,  Информатика  негіздері  журналы.

VIIІ.Сабақтың  барысы:

          а) ұйымдастыру

          ә) сабақ  сұрау

          б) жаңа  сабақ

          в) бекіту

          г) үйге  тапсырма

          д) қорытынды

            Балалар, саламатсыңдар ма, біз өткен сабақта Жасанды интеллект жүйесінің ұғымы деп  аталатын сабақты өттік. Үйге берілген тапсырма бойынша бірнеше оқушылардан сұрақтар қою арқылы үй тапсырмасын сұраймын.

Жаңа  сабақ

ББ-ның негізгі элементі ЖИ жұмыс істеуі тиіс пәндік сала туралы білім болып табылады.

Білім – сипатталатын проблема туралы хабардар болудың белгілі бір деңгейіне сәйкес келетін, біртұтас сипаттама құратын мәліметтердің жиынтығы.Білімдердің мәліметтерден айырмашылығына келетін болсақ, мәліметтер тек уақыттың сол өту сәтіндегі объектілердің немесе объектілер тобының нақты жай-күйін ғана сипаттайды, ал білім мәліметтерден басқа, осы мәліметтерді қалай операциялауға болатындығы туралы мағлұматтарды құрайды.

Сипаттауды  жинақтау дәрежесі бойынша білім мына төмендегіше бөлінеді:

• жалпылыма – пәндік саланың жекелеген ұғымдары арасындағы сепеб-салдарлық қатынастардың жиынтығын сипаттайды,
• терең – пәндік салада болып жатқан барлық үдерістерді терең түсіну көрсететін абстракцияға, аналогияға, үлгілерге қатысты.

Терең ұғым базасына ену жүйені неғұрлым икемді әрі бейімделгіш етуге мүмкіндік береді, өйткені терең білім бастапқы қарапайым ұғымдарды  жобалаушының немесе сарапшының жинақтау нәтижесі болып табылады.

   Құбылыстардың көріну дәрежесі бойынша білім төмендегідей болып бөлінеді:

• қатаң – бастапқы жағдайларды беру кезінде біртекті нақты ұсыныстама алуға мүмкіндік береді,
• ұяң - көптеген шашыраңқы шешімдер және көп нұсқалы ұсыныстамаларға жол береді.

Білім сипаттау нысаны бойынша төмендегіше бөлінеді:

• декларативті (фактілер) – бұл «А дегеніміз А» түріндегі білім,
• рәсімдік – бұл «Егер А, онда В» түріндегі білім.

Декларативті білім объектілерге, объектілердің тобына (класына) және қатынастарға бөлінеді.

Объект – бұл өзінің мәні берілетін факт.

Объектілер класы – бұл объект-фактілердің  нақты жиынтығы біріктірілетін атау.

Қатынастар – объектілер кластары және пәндік сала шеңберінде пайда болған жекелеген объектілер арасындағы байланысты айқындайды.

Үйге  тапсырма

Білімдерді және білімдер базасын айқындау

Х. Сабақты  қорытындылау

Жаңа  материалды  пысықтау, лқушылардың  меңгерген  білімдерін  талдау, бағалау.

ХІ. Бағалау.

Пән аты:   Информатика   

Класы:  11«А»

Жаратылыстану- математикалық  бағыт

І.Сабақтың  тақырыбы: Деректер қоймасын ұйымдастыру және оның терминологиясы.

ІІ.Сабақтың  мақсаты:

          а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын  дамыту

          ә) Тәрбиелігі: икемділік  қасиетімен  шабытты  болуға  қалыптастыру

          б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен  қызығушылығын  арттыру

ІІІ. Сабақтың  түрі: аралас  сабақ

ІV. Сабақтың  көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест  сұрақтары, т.б.

1. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі,  практикалық
2. Оқыту формалары: жеке, топтық,  ұжымдық
   VII. Пайдаланылған   әдебиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова Информатика  10-11  сынып  оқулығы,  Балапанов Информатикадан  30  сабақ,  Информатика  негіздері  журналы.

VIIІ.Сабақтың  барысы:

          а) ұйымдастыру

          ә) сабақ  сұрау

          б) жаңа  сабақ

          в) бекіту

          г) үйге  тапсырма

          д) қорытынды

Бүгінгі өтетін жаңа сабағымыз балалар жаңа тақырып бұрын біз білмейтін МS ACSESS 2000Е кең тараған деректер қоймасын басқару жүйелерінің бірі болып табылады.MS ACSESS 2000 ақпаратты көрсету және сақтау үшін пайдаланылатын жеке компоненттерден тұрады.

Жаңа  сабақ

MS Accеss  ең кең тараған деректер қоймасын басқару жүйелерінің (ДҚБЖ) бірі болып табылады.

           Қазіргі кезде деректер қоймасы (ДҚ) және қоймасын басқару жүйесі (ДҚБЖ) терминдері тек компьютерлерге қатысты қолданылады.Жалпы мағынасында деректер   қоймасы терминін белгілі бір нышандарына байланысты біріккен ақпараттардың кез келген жиынына қолллдануға болады.Мысалы,ддеректер қоймасы ретінде поезд қозғалысының кестесін немесе сатып алушылардың тапсырысы және тапсырыстың орындалуы туралы мәліметтер тіркелген кітапті қарастыруға болады.Мұнда деректер қоймасы ретінде анық біріккен мәліметтердің жиыны қарастырылады.

Сондықтан сіздің жазу кітапшаңыз, оған ақпаратты құрылымды түрде жазбасаңыз, ол деректер қоймасы болып есептелмейді.

            Көптеген ДҚ-да алғашқы деректерді жинақтау кестенің көмегімен іске асырылады, оның жолы – қойманың бір объектісі жайлы толық ақпаратты, ал бағаны – объектінің бір сипаттамасын білдіреді. Кестенің жолы (бір объекті туралы деректер) жазу деп, кестенің объектілері сақталған белгілі бір сипаттамалардан тұратын баған өріс деп аталады.

Өріс

ДҚ құруда тиімді жұмыс үшін оның құрылымын әрбір өрісте мазмұны тек бір типтегі деректер болатындай етіп ойлау табу керек, мысалы:

• өрістің аты: Тегі

мазмұны :  Молдабаев

• өрістің аты: Телефон

мазмұны: 25-89-64

• өрістің аты: Айы

мазмұны: сәуір

Үйге  тапсырма

Деректер қоймасын ұйымдастыру және оның  терминологиясы.

Х. Сабақты  қорытындылау

Жаңа  материалды  пысықтау, лқушылардың  меңгерген  білімдерін  талдау, бағалау.

ХІ. Бағалау.

Пән аты:   Информатика   

Класы:  11«А»

Жаратылыстану- математикалық  бағыт

І.Сабақтың  тақырыбы: Деректер реляциялық қоймалары. Ms.Access компоненттері.

ІІ.Сабақтың  мақсаты:

          а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын  дамыту

          ә) Тәрбиелігі: икемділік  қасиетімен  шабытты  болуға  қалыптастыру

          б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен  қызығушылығын  арттыру

ІІІ. Сабақтың  түрі: аралас  сабақ

ІV. Сабақтың  көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест  сұрақтары, т.б.

1. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі,  практикалық
2. Оқыту формалары: жеке, топтық,  ұжымдық
   VII. Пайдаланылған   әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова Информатика  10-11  сынып  оқулығы,  Балапанов Информатикадан  30  сабақ,  Информатика  негіздері  журналы.

VIIІ.Сабақтың  барысы:

          а) ұйымдастыру

          ә) сабақ  сұрау

          б) жаңа  сабақ

          в) бекіту

          г) үйге  тапсырма

          д) қорытынды

            Балалар, саламатсыңдар ма, біз өткен сабақта Деректер қоймасын ұйымдастыру және оның  терминологиясы  деп  аталатын сабақты өттік. Үйге берілген тапсырма бойынша бірнеше оқушылардан сұрақтар қою арқылы үй тапсырмасын сұраймын.

Жаңа  сабақ

          Соңғы уақытта деректер қоймасының ішіндегі ең көп тарағаны – реляциялық деректер қоймасы. Реляциялық деректер қоймасында ақпарат бір немесе бірнеше кестелерде сақталады. Кестелер арасындағы байланыс бір не бірнеше сәйкес өрістер арқылы жүзеге асырылады.

Реляциялық деректер қоймасында кестенің әрбір жолы бірегей. Жолдардың бірегейлігін қамтамасыз ету үшін кілттер қолданылады, олар кестенің бір не бірнеше өрістерінен тұрады. Кілттер тізбектелген түрде сақталады, бұл іздеу кезінде кестенің жазуларына тікелей қатынауды  қамтамасыз етеді.

Реляциялық  ДҚБЖ-нің негізгі ерекшеліктері:

       Барлық деректер кесте түрінде сақталады.

       Әртүрлі сипаттағы деректер түрлі кестелерде сақталады.

       Қойма құратын кесте деректері арасында қарым-қатынас (реляцияның)                                                   беріледі

       Әртүрлі кестелердегі ақпарат деректері жаңа сұратулар құру кезінде қолданылатын жаңа кесте түрінде бірігуі және ұсынылуы мүмкін.

МS   Ассеss  компоненттері.

   МS   Ассеss  ақпаратты көрсету және сақтау үшін пайдаланылатын  жеке компоненттерден  тұрады. Олар: кестелер, пішіндер, есеп берулер, сұратулар, деректерге мүмкіндік беретін беттер, макростар және модульдер. Пішіндер мен есеп берулерді құру үшін конструкторлар қолданылады, сондықтан бұл компоненттер конструкторлық объектілер деп аталады.

   Кесте деректер қоймасының негізгі болып табылады.   МS   Ассеss-те бүкіл ақпарат кестелерде беріледі.

   Пішіндер пішін терезесінде  кестелерді енгізу мен көру үшін қолданылады.

Есеп берулер деректер қоймасында бар ақпаратты бейнелеу үшін қолданылады.

  Сұрату деректер қоймасынан ақпаратты алады, әлі мұнда деректер бірнеше кесте арасында бөлінген болуы мүмкін.

Үйге  тапсырма

Деректер реляциялық қоймалары. Ms.Access компоненттері.

Х. Сабақты  қорытындылау

Жаңа  материалды  пысықтау, оқушылардың  меңгерген  білімдерін  талдау, бағалау.

ХІ. Бағалау.

Пән аты:   Информатика   

Класы:  11«А»

Жаратылыстану- математикалық  бағыт

І.Сабақтың  тақырыбы:  Ms.Access  2000 мен жұмысты бастау.

ІІ.Сабақтың  мақсаты:

          а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын  дамыту

          ә) Тәрбиелігі: икемділік  қасиетімен  шабытты  болуға  қалыптастыру

          б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен  қызығушылығын  арттыру

ІІІ. Сабақтың  түрі: аралас  сабақ

ІV. Сабақтың  көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест  сұрақтары, т.б.

1. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі,  практикалық
2. Оқыту формалары: жеке, топтық,  ұжымдық
   VII. Пайдаланылған   әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова Информатика  10-11  сынып  оқулығы,  Балапанов Информатикадан  30  сабақ,  Информатика  негіздері  журналы.

VIIІ.Сабақтың  барысы:

          а) ұйымдастыру

          ә) сабақ  сұрау

          б) жаңа  сабақ

          в) бекіту

          г) үйге  тапсырма

          д) қорытынды

            Балалар, саламатсыңдар ма, біз өткен сабақта Деректер реляциялық қоймалары. Ms.Access компоненттері   деп  аталатын сабақты өттік. Үйге берілген тапсырма бойынша бірнеше оқушылардан сұрақтар қою арқылы үй тапсырмасын сұраймын.

Жаңа  сабақ

  Біз   МS   Ассеss  2000-мен жұмысты бастаймыз. Егер  Windows ортасында жұмыс істеген болсаңыз, онда меню, саймандар панелі, диалог терезесі ұғымдарымен таныс боларсыз. МS  Ассеssті іске қосу үшін келесі тәсілдердің бірін қолданасыз:

1. Ассеssті іске қосуды бастау үшін Windows жүйесіндегі Запуск батырмасын қолданыңыз

Ассеss-ті  баптау аяқталған соң, қатты дискідегі  С:\ Windows\Start-menu\Programs қапшығында Ассеss үшін іске қосу файлы құрылады. Бұл қапшықтағылар бастау менюінен шақырылатын Бағдарламалар(Programs) бағыныңқы менюінің элементтері болып табылады, сонымен қатар онда Ассеss-ті  іске қосу командасы көрінеді.

Запуск (Start) батырмасын басыңыз және Microsoft  Ассеss шақыратын командасы бар Бағдарламалардың бағыныңқы менюін ашыңыз. Бағдарламаны іске қосу үшін осы командада батырманы басыңыз.

2. Екі рет арқылы іске қосу қолайсыз болса, онда бағдарламаны жүктеу үшін екі рет басу тәсіліне көшіңіз.

Windows  Explorer бағдарламасын іске қосыңыз және Ассеss орнатылған қапшыққа көшіңіз.

МS  Ассеss-те саймандар панелі көптеген әртүрлі батырмалар жиынынан  тұрады, олардың құрамы нақты саймандар панеліндегі қызметіне байланысты . МS  Ассеss-ке  бірінші рет кіргенде экранда «Деректер қоймасың деп аталатын саймандар панелі бар болады. Батырмалардың  көпшілігі көбінесе меню командаларын таңдау немесе пернелер комбинацияларын басу арқылы жүргізілетін операцияларды орындауға арналған. МS  Ассеss  экранда саймандар панелін  басқаруға, баптауға мүмкіндік береді.

Қалып-күй жолы басты менюдің төменгі жағында орналасқан. Жолдың сол жағында кесте немесе пішін өрістерінің  сипаттамасы, жұмыс режимінің индикаторы және т.б. қажетті ақпараттар  бейнеленуі мүмкін.

• МS Ассеss саймандар  МS  панелі.

Жаңа сабақты бекіту сұрақтары:

1. MS Access 2000 деген қандай программа?

2.Бұл терезеге қалай кіре аламыз?

3.Басқа программалардан айырмашылығы неде?

Үйге  тапсырма

Ms.Access  2000 мен жұмысты бастау.

Х. Сабақты  қорытындылау

Жаңа  материалды  пысықтау, оқушылардың  меңгерген  білімдерін  талдау, бағалау.

ХІ. Бағалау.

Пән аты:   Информатика   

Класы:  11«А»

Жаратылыстану- математикалық  бағыт

І.Сабақтың  тақырыбы:  Деректер қоймасын құру

ІІ.Сабақтың  мақсаты:

          а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын  дамыту

          ә) Тәрбиелігі: икемділік  қасиетімен  шабытты  болуға  қалыптастыру

          б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен  қызығушылығын  арттыру

ІІІ. Сабақтың  түрі: аралас  сабақ

ІV. Сабақтың  көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест  сұрақтары, т.б.

1. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі,  практикалық
2. Оқыту формалары: жеке, топтық,  ұжымдық
   VII. Пайдаланылған   әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова Информатика  10-11  сынып  оқулығы,  Балапанов Информатикадан  30  сабақ,  Информатика  негіздері  журналы.

VIIІ.Сабақтың  барысы:

          а) ұйымдастыру

          ә) сабақ  сұрау

          б) жаңа  сабақ

          в) бекіту

          г) үйге  тапсырма

          д) қорытынды

            Балалар, саламатсыңдар ма, біз өткен сабақта Ms.Access  2000 мен жұмысты бастау  деп  аталатын сабақты өттік. Үйге берілген тапсырма бойынша бірнеше оқушылардан сұрақтар қою арқылы үй тапсырмасын сұраймын.

Жаңа  сабақ

           МS  Ассеss  реляциялық  деректер қоймасын басқару жүйесі болып табылады. Реляциялық деректер қоймасын – қазіргі уақытта едәуір кең тараған және ақиқат өнеркәсіптік стандарт. Реляциялық деректер қоймасында барлық деректер тікбұрышты кесте түрінде сақталады әрі деректер қоймасымен орындалатын барлық операциялар кестелерде қолмен жасалып беріледі.

МS  Ассеssте деректер қоймасы ақпаратты еңгізу, сақтау, қарау, таңдау және басқару үшін арналған құралдар жиынынан тұрады. Бұл құралдарға кестелер, пішімдер, есеп берулер, сұратулар жатады.

 МS  Ассеssті  іске қосқанда  диалог терезесі ашылады, мұнда жаңа деректер қоймасын құру немесе бұрыннан барын ашу ұсынылады. Жаңа деректер қоймасын таңдандар және ОК батырмасын шертіндер.

Үйге  тапсырма

Деректер қоймасын құру

Х. Сабақты  қорытындылау

Жаңа  материалды  пысықтау, оқушылардың  меңгерген  білімдерін  талдау, бағалау.

ХІ. Бағалау.

Пән аты:   Информатика  

Класы:  11«А»

Жаратылыстану- математикалық  бағыт

Сабақтың тақырыбы: Сұратаулар көмегімен кестеден деректерді таңдау

Сабақтың мақсаты:

            Білімділігі: білімдікке, салауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын дамыту

            Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға қалыптастыру

            Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын арттыру

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық

Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б

Оқыту формалары:жеке, топтық және ұжымдық

Сабақтың барысы:

                 А) ұйымдастыру кезеңі

                 Б) сабақ сұрау

                 В) бағалау

                 Г) жаңа сабақ

                 Д) бекіту

                 Е) үйге тапсырма  

                 Ж) қорытынды

Жаңа сабақ

     Қоңырау соғылып, сабақ басталған соң балаларды ұйымдастыра отырып, сабақты бастаймын. Кезекшіден оқушыларды түгелдеп журналға белгілеп алып үй тапсырмасын бірнеше сұрақтар қою арқылы бастаймын.

      Практика жүзінде берілген кестеден белгілі бір критерийлерді қанағаттандыратын және таңдалғандарды реттейтін жазба бөлігін таңдау жиі кездеседі. Критерийлер бірнеше шарттардың үйлесуін анықтайды. Мысалы,қандай да қызмет ету түрін тапсыратын және оларды алфавиттік ретте фирмалардыңатауы бойынша реттейтін Алматы қаласындаға клиенттер туралы жазбаларды таңдау қажет болсын. Бұл есепті шешу үшін сұрату шеберлері сұратулар конструкторы көмегімен:

1. күрделі критерийлерді бір немесе бірнеше кестелерден жазбаларды таңдау үшін пішімдейміз;
2. таңдалған жазбалар үшін бейнелеуге тиіс өрістерді көрсетесіз және таңдалған деректерді пайдаланып есептеулерді жүргізесіз.

Үлгі бойынша сұрату дегеніміз не?

Біз бұрынырақты деректер қоймасына қатысты жалпы жағдайларды қарастырғанбыз. Онда деректер қоймасының негізгі қызметтерінің бірі ақпараттарды тез іздеу және әртүрлі сұрақтарға жауап алу екенінескерткенбіз. Деректер базасында сұратуды құру үшін Сұратулар котегориясын жандандырып, Создать батырмасын басыңыз. Егер бір

 Кестеден арты таңдасаңыз, автоматты түрде деректердің сызбасы негізінде кестелерді байланыстырады. Айталық, бізге клиенттерге қызмет көрсетуді сату жайлы мәліметттер қажет болсын. Мұндай ақпаратты алу үшін Клиенттер кестсін клиенттің аты, тегі және телефооны бар өрісті, ал қызметкөрсету кестесінен Қызмет көрсетудің атауы мен қызмет көрсету.Бағасы өрістердің, сұраныстар кестесінен қызмет көрсту жасалды мен қызмет көрсетуі үшін жасалды.

Жаңа сабақты бекіту: Ол үшін балаларға жаңа сабақтан бірнеше сұрақтар қоя отырып сабақты аяқтаймын.

Үйге тапсырма: Сұратаулар көмегімен кестеден деректерді таңдау

Сабақты қорытындылау: Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау, бағалау.

Пән аты:   Информатика   

Класы:  11«А»

Жаратылыстану- математикалық  бағыт

Сабақтың тақырыбы: Интернет сервистері

Сабақтың мақсаты:

            Білімділігі: білімдікке, салауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын дамыту

            Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға қалыптастыру

            Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын арттыру

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық

Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б

Оқыту формалары:жеке, топтық және ұжымдық

Сабақтың барысы:

                 А) ұйымдастыру кезеңі

                 Б) сабақ сұрау

                 В) бағалау

                 Г) жаңа сабақ

                 Д) бекіту

                 Е) үйге тапсырма  

                 Ж) қорытынды

Жаңа сабақ

     Қоңырау соғылып, сабақ басталған соң балаларды ұйымдастыра отырып, сабақты бастаймын. Кезекшіден оқушыларды түгелдеп журналға белгілеп алып үй тапсырмасын бірнеше сұрақтар қою арқылы бастаймын.

Қазіргі кезде Интернетте байланыстың барлық белгілі желілері қолданылады  төмен жылдамдықтағы телефондылардан жоғары жылдамдықтағы спутниктік арналарға дейін. Аппараттық және бағдарламалық құралдар да әр түрлі. Компьютерлер арасында ақпарат беру қолданылатын байланыс желілерінен, ЭЕМ және бағдарламалық қамтамасыз ету түрінен тәуелсіз болуы үшін, ақпарат берудің арнайы хаттамалары жасалған. Олар деректерді белгілі өлшемді блоктарға (пакеттерге) бөлшектеу принципі бойынша жұмыс істейді – пакеттер ретімен адресатқа жөнелтіледі.

Интернетте екі негізгі хаттама қолданылады. Желіаралық хаттама (Internet Рrotokol – ІР) берілетін деректерді жеке пакеттерге бөліп, алушының адресі көрсетілген тақырыппен жабдықтайды. Беруді басқару хаттамасы (Transmission Control Рrotokol  ТСР) мұндай пакеттің дұрыс жеткізілуіне жауапты.

Жеке компьютерлерді (желіде олар жұмыс станциялары  деп аталады) және оларды пайдаланушыларды идентификациялау екі адрес бойынша іске асырылады ; олардың бірі (домендік адрес деп аталатын) адамға, басқасы(ІР-адрес ) – компьютерге түсініктірек. Мысалы , www.relcom.ry  адресі бойынша  (www  дегініміз – ресурс аты – World  Wide  Web,  relkom – фирма аты, ru – Россия), Relkom  желісінің  Web-серверіне шығуға болады. ІР-адрес дегеніміз  нүктелермен 4 бөлікке бөлінген (олардың ешқайсысы 255-ден аспауы керек) 32-биттік сан(мысалы, 49.19.81.2). Пайдаланушыға түсініксіз болғанымен, дәл осы адрес компьютермен оқылады. Интернет коммуникация әдістері мен ақпаратқа шығу тәсілдерін түр-түрімен ұсынатын болғандықтан, көп мекемелер үшін ол – ақпараттық жүйенің ажырамас бөлігі.

Жаңа сабақты бекіту: Ол үшін балаларға жаңа сабақтан бірнеше сұрақтар қоя отырып сабақты аяқтаймын.

Үйге тапсырма: Интернет сервистері

Сабақты қорытындылау: Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау, бағалау.

Пән аты:   Информатика   

Класы:  11«А»

Жаратылыстану- математикалық  бағыт

Сабақтың тақырыбы: Интернетте жұмыс істеу

Сабақтың мақсаты:

            Білімділігі: білімдікке, салауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын дамыту

            Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға қалыптастыру

            Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын арттыру

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық

Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б

Оқыту формалары:жеке, топтық және ұжымдық

Сабақтың барысы:

                 А) ұйымдастыру кезеңі

                 Б) сабақ сұрау

                 В) бағалау

                 Г) жаңа сабақ

                 Д) бекіту

                 Е) үйге тапсырма  

                 Ж) қорытынды

Жаңа сабақ

     Қоңырау соғылып, сабақ басталған соң балаларды ұйымдастыра отырып, сабақты бастаймын. Кезекшіден оқушыларды түгелдеп журналға белгілеп алып үй тапсырмасын бірнеше сұрақтар қою арқылы бастаймын.

World Wide Web – Интернеттің қарқынды дамып келе жатқан технологияларының бірі. WWW мәні ол ақпаратты түрлі компьютерлерде орналасқан жекелеген мәтіндік, графикалық және т.б. файлдар  түрінде ұсынудан тұрады. Бұл файлдар бір – бірімен гипербайланыстар арқылы біріктірілген. Файлдардың (немесе объектілердің) мұндай жиынтығы Web -  құжат (Web –сайт. Web-site ) ретінде түсінеміз. Web – құжат бөлшек Web - құжат бөлшек Web – тұрады. Web-серверде бірнеше Web-құжаттар орналасқан.

Web – құжаттарды іздестіру және оған қатынас жасау арқылы нұсқағыш (идентификатор) – URL (Uniform Resource Locator) бойынша орындалады. Стандартты URL ақпарат берудің хаттамасын, ақпарат орналасқан компьютердің атын және оған қатынасу жолын белгілейтін 3 бөлімнен тұрады. Мысалы, ойышық сатумен айналысатын Vermont Teddy Bearsкомпаниясының URL құрылымының көрінісі мынадай:

http: //www. Servise.digital.com/tdb/vtdbear.htm

URL көрсетіп, пайдаланушы қажетті файлды нақты белгіледі.

Web- құжатты қарау үшін арнайы программалық жабдықтама керек.

Жоғарыда айтылғандай, WWW – уге арналған қолданба Web – браузер деп аталаджы. Internet Explorer (Microsoft фирмасы жасаған) және Netscape Netscape (Netscape Communications Corp. фирмасының) браузері е ң танымал. Web- браузерлер WWW – дан басқа Интернеттің басқа ресурстарында да (USENET телеконференциялары, FTR файлдық архивтері және т.б. ) қатынасуға мүмкіндік береді.

Қазіргі кезде Интернет ресурстарымен жұмыс істеп, операциялық жүйенің міндеттерін атқаруға мүмкіндік беретін Web – браузерлер жасау жоспарлануда. Мысалы, Netscape Communications Corp. компаниясы Netscape

Netscape браузеріне ОЖ – ға тән мүмкіндіктерге қосса, Microsoft өзінің  Internet Explorer өнімін Windows ОЖ- ға біріктірді. Мұндай біріктірудің нәтижесі пайдаланушыларға таныс Windows интерфейсін сақтап, Жұмыс үстелін Web-беті түрінде бейнелеуге мүмкіндік жасады. Пайдаланушы тікелей жұмыс орнында  Web-адрестерді пернетақтадан енгізу, Жұмыс үстелінде Web-беттердің таңбашасын орнату мүмкіндігін алды. Сонымен, қажетті бетте өзгеріс болған жағдайда, Internet Explorer хабарламаны автоматты түрде құрады. Бұл – биржа мәліметтерін, валюта курстарын және басқа оперативті ақпараттың Web-беттерін қараудың ыңғайлы құралы. Windows – тың осы версиясында Жұмыс орны Active Desktop (Активті жұмыс үстелі) деп аталады және онда жаңа Outlook диспетчері болады, ол Web-элементтер мен дәстүрлі ақпараттың тиімді бірігуін қамтамасыз етеді. 

Жаңа сабақты бекіту:   Ол үшін балаларға жаңа сабақтан бірнеше сұрақтар қоя отырып сабақты аяқтаймын.                                                            

Жаңа сабақты бекіту: Ол үшін балаларға жаңа сабақтан бірнеше сұрақтар қоя отырып сабақты аяқтаймын.

Үйге тапсырма: Интернетте жұмыс істеу

Сабақты қорытындылау: Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау, бағалау.

Пән аты:   Информатика  

Класы:  11 «А»

                                                Жаратылыстану – математика бағыты                      

Сабақтың тақырыбы: Интернетпен  ақпаратты  іздеу, іздестіру жүйелері

Сабақтың  мақсаты:  

           Білімділігі: Бала бойына бүгінгі тақырыпты өту барысында білімдерін арттыру.

           Тәрбиелігі:  Әр оқушыны іскерлікке, нақтылыққа, ынтымақтылыққа тәрбиелеу.                                                                   

           Дамытушылығы:  Оқушының әрбір сабаққа ынтасы мен қабілетін біріктіріп, 

                                                        пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Сабақтың түрі:    аралас сабақ

Оқыту  әдістері:   сөздік, көрнекі, практикалық

Сабақтың көрнекілігі:  интерактивті тақта,  компьютерлер

Оқыту формалары:   жеке, топтық және ұжымдық.

Пайдаланған әдебиеттер: Ермеков, С.Ноғайбаланова, Информатика 10-11 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,Информатика негіздері журналы.

Сабақтың барысы:    

                          а) ұйымдастыру кезеңі

                          б) сабақ сұрау

                          в) бағалау

                          г) жаңа  сабақ

                          д) бекіту

                          е) үйге тапсырма

                          ж) қорытынды

Қоңырау оғылып сабақ басталған соң балаларды ұйымдастыра отырып сабақты бастаймын.

 Жаңа сабақ

                21 ғасыр басында интернет жүйесінің  - қорлары бір миллиярдқа жуық – парақтарынан тұрды. Ол соңғы жылдары өте қарқынды екпінмен өсіп келеді. Шамамен – парақтар 3-4 млрдқа жеткенде оның ары қарай ұлғайюына – адрестері өрістерінің толып кетуіне байланысты шек қойылады. Мүмкін оған дейін адрестері кеңейтілген Интернет – 2 жүйесі шығатын боларн. Интернет жүйесінде мәлеметтерді іздеуге арналған арнайы программалар бар. Көбінесе іздеу қызметтерін көлемді мәлеметтерді сақтай алатын серверлік компьютерде қуатты іздеу компаниялар жүргізіледі. Іздеу қызметі тегін атқарылады, дегенмен оны ұйымдастыру бизнестің ең пайдалы түріне жатады. Бірнеше жыл шінде ------- іздеу жүйелерінің ұйымдастыру жобаларының бюджеті 10-15 долларлы көлемді қамтыды, ал олардың қазіргі бағасы -15 миллионнан кем түспейді.

Іздеу жүйесінің негізі.

    -------- мәлеметтерінің тұтынушылары – үлкен кітапхананың оқырмандары сияқты. Кітапхана қаншалықты үлкен болған сайын, оның ішінен керекті кітап табуға қиын болатыны белгілі емес пе? Сондықтан жұмысты жеңілдету үшін әр түрлі салалар бойынша арнайы каталогтар дайындалады.

   Желідегі керекті мәлеметтерді табу ісін арнайы іздеу жүйелері қамтамасыз етеді. Интернетті пайдалану үшін осы іздеу жүйесін пайдалану керек. ----- қорларындағы іздеу жүйелері жұмысты гиперсілтімелер арқылы байланысқан ---- тіліндегі құжаттарға негізделген. Іздеу жүйесіне сұраныс бергенде, қандай сөз тіркесін табу керек екендігін көрсетеміз. Олар табылғаннан кейін экранға сол --------- құжаттар тізімі шығады, қажеттілерін қарап отырып, өте керектілерін өз компьютерімізге көшіріп аламыз немесе адрестерін есте сақтаймыз.

     Осындай атқарылған жұмыс нәтижелігінің бірдейлігіне қарамастан (тұтынушы гиперсілтемелер тізімін алады), іздеу қызметтерінің жұмыс істеу ерекшеліктері әр түрлі болуа мүмкін.

Іздеу каталогтарын құрастыру

   Іздеу каталогтары кітапханадағы кәдімгі каталогқа ұқсайды. Іздеу каталогының бірінші бетінде өзімізге керекті тақырыпты таңдаймыз да, осы тақырыпқа байланысты мәлеметтердің керектілерін ішкі категориялардан іздеп, Web –парақтардың тұрақты тізімін алуға тырысымыз.

        Бүгінгі күні уаҺоо! - әлемдегі ең үлкен іздеу каталогы (www.yahoo.com.) болып табылады. -------- да шамамен миллиондай -------- парақтарға сілтеме бар, яғни ол ------- құжаттардың мыңнан бір бөлгін алып отыр.

        «Адам факторы» іздеу каталогындағы ең негізгі элементтердің бірі. Каталога мәлеметтер қолмен енгізіледі. Қазір ----- да 50-ге жуық редакторлар қызмет істейді. Олар әр күн сайын парақтардағы қоғамға қызықты., өзекті тақырып болатын құнды мәлеметтер көзін тауып, соларды каталогтарға енгізеді. Іздеу жүйелері өз редакторларынан басқа -------- құжатпен келген мәлеметтерді қолдады. Мысалы, ереже бойынша, кез-келген ----- парақ авторы (иесі) арнайы анкета толтырып, өз тақырыбы бойынша түйінді сөздерді көрсетіп, оны сервер адресіне жіберуі тиіс. Бірақ ол іздеу жүйесіне кіретін ұғымдарды қамту жайлы толық кепілдік бере алмайды, оның үстіне кез келген іздеу жүйесі  өз каталогын бір күндік мәлеметтермен толтыруға тиісті емес.  Оған қоса мәлемет берушілір көбінесе қажет емес ұғымдарды немесе қате ресурстар адресін көрсетеді. Сондықтан ------ қызметкерлері алынған ақпараттарды тексеріп, саралап барып өз каталогтарына қосады. ----- жүйесінің мәртебесі биіктігініңң құпиясы – олардың мәлеметтерді іздеп оның ішінен ең құндысын ғана теріп алатындығында болып саналады.

Қазіргі кезде интернетте байланыстың барлық белгілі желілері пайдаланылады: төмен  жылдамдықтардағы телефоннан жоғарғы жылдамдықтағы спутниктік арнаға дейін.Ақпарттық және бағдарламмалық құралдарда әртүрлі.Компьютер арасында ақпарат  беру қолданылатын байланыс желілерінен ЭЕМ ЖӘНЕ БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ҚАМТАМАССЫЗ ЕТУ ТҮРІНЕН ТӘУЕЛСІЗ БОЛУ ҮШІН, ақпарат берудің арнайы хаттамалары жасалған.Олар деректері белгілі өлшемді блоктарға бөлшектеу принціпі бойынша жұмыс істейдң – пакеттер ретімен адресатқа жөнелтіледі.Интернетте екі негізгі хаттама қолданылады. Желіаралық хаттама Берілетін деректері жеке пакеттерге бөліп алушының адресі көрсетілген тақырыппен жпбдықтайды.Беруді басқару хаттамасы мұндай пакеттің дұрыс жеткізілуіне жауапты.Интернет желісі толығымен орталықсыздырылған.Ол дегеніміз – желіні пайдалану ережелері мен шарттарын белгілейтін,олардың орындалуын қадағалап,бұзушыларды жазалайтын басқарушы инстанцияның болмауы.Уақыт өте бере желіні пайдаланудың жалпы қабылдаған елгілі принцептері қалыптастырады.Интернет комуникациясы әдістермен ақпаратқа шығу тәсілдерін түр – түрімен  ұсынатын болғандықтан көп мекемелер үшін ол – ақпараттық жүйенің  ажырамас бөлігі. Интернентегі электронды пошта.Интернеттің ең маңызды сервистерінің бірі электронды пошта болып табылады.Егер интернет басқа желілердің ақпараттық ресурстарымен байланысты екенін ескерсек, ол пайдаланушыға әр түрлі халықаралық компьютерлік желілерге жол ашады.

  Үйге тапсырма:

Интернетпен  ақпаратты  іздеу, іздестіру жүйелері

Сабақты қорытындылау

  Жаңа материалды пысықтау,оқушылардың меңгерген білімдерін талдау.

 Бағалау.

Пән аты: Информатика

Класы: 11 «А»

Сабақтың тақырыбы: Электрондық пошта

Сабақтың мақсаты:

   Білімділігі: Білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын дамыту

   Тәрбиелігі: Жауапкершілікке баулу, дәлдікке үйрету

   Дамытушылығы: Оқушының әрбір сабаққа ынтасы мен қабілетін

                        біріктіріп, пәнге деген қызығушылығын арттыру

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың өту әдісі: сөздік, көрнекі, практикалық

Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б.

Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық

Сабақтың барысы:

                               а) ұйымдастыру кезеңі

                               б) сабақ сұрау

                               в) бағалау

                               г) жаңа сабақ

                               д) бекіту

                               е) үйге тапсырма

                               ж) қорытынды

     Қоңырау соғылып сабақ басталған соң балаларды ұйымдастыра отырып сабақты бастаймын.

Жаңа сабақ:

Қазіргі кезде Интернетте байланыстың барлық белгілі желілері қолданылады  төмен жылдамдықтағы телефондылардан жоғары жылдамдықтағы спутниктік арналарға дейін. Аппараттық және бағдарламалық құралдар да әр түрлі. Компьютерлер арасында ақпарат беру қолданылатын байланыс желілерінен, ЭЕМ және бағдарламалық қамтамасыз ету түрінен тәуелсіз болуы үшін, ақпарат берудің арнайы хаттамалары жасалған. Олар деректерді белгілі өлшемді блоктарға (пакеттерге) бөлшектеу принципі бойынша жұмыс істейді – пакеттер ретімен адресатқа жөнелтіледі.

Интернетте екі негізгі хаттама қолданылады. Желіаралық хаттама (Internet Рrotokol – ІР) берілетін деректерді жеке пакеттерге бөліп, алушының адресі көрсетілген тақырыппен жабдықтайды. Беруді басқару хаттамасы (Transmission Control Рrotokol  ТСР) мұндай пакеттің дұрыс жеткізілуіне жауапты.

Жеке компьютерлерді (желіде олар жұмыс станциялары  деп аталады) және оларды пайдаланушыларды идентификациялау екі адрес бойынша іске асырылады ; олардың бірі (домендік адрес деп аталатын) адамға, басқасы(ІР-адрес ) – компьютерге түсініктірек. Мысалы , www.relcom.ry  адресі бойынша  (www  дегініміз – ресурс аты – World  Wide  Web,  relkom – фирма аты, ru – Россия), Relkom  желісінің  Web-серверіне шығуға болады. ІР-адрес дегеніміз  нүктелермен 4 бөлікке бөлінген (олардың ешқайсысы 255-ден аспауы керек) 32-биттік сан(мысалы, 49.19.81.2). Пайдаланушыға түсініксіз болғанымен, дәл осы адрес компьютермен оқылады. Интернет коммуникация әдістері мен ақпаратқа шығу тәсілдерін түр-түрімен ұсынатын болғандықтан, көп мекемелер үшін ол – ақпараттық жүйенің ажырамас бөлігі. Интернеттегі электрондық  пошта. Интернеттің ең маңызды сервистерінің бірі электрондық пошта болып табылады. Егер Интернет басқа желілердің ақпараттық ресурстарымен байланыста екенін ескерсек, ол пайдаланушыға әр түрлі халықаралық компьютерлік желілерге жол ашады(хабар қабылдау-жөнелту арқылы) деуге болады.

 Интернеттегі электрондық поштаның мүмкіндіктерін пайдалану үшін, WWW  ресурсына қосылған  компьютерге поштаныберетін машинаға шығу мүмкіндігіне ие болу керек. Мұны электрондық пошта жүйесі (е-mail) арқылы жасауға болады, мысалы Lotus сс:Мail  немесе Мicrosoft   Mail, пошталық ВВS арқылы немесе Интернет қызметтерін жабдықтауышқа қосылған компьютер арқылы (оларды Интернет провайдерлері деп атайды)

Электрондық поштаның ұйымдастыру принциптері көп жағынан кәдімгі пошта қызметіне ұқсайды. Пайдаланушы корреспонденцияны жұмыс орнында пошта дайындау бағдарламасымен немесе кәдімгі мәтіндік редакторда дайындайды. Кейін  поштаны жөнелту бағдарламасы шақырылады (мысалы, SendMail). Ол кәдімгі поштаны әрі қарай жөнелту үшін байланыс бөліміне жеткізетін пошта курьері есебінде жұмыс істейді. Uniх-жүйелерінде SendMail байланыс бөлімшесі рөлін атқарады. Бағдарлама пошта хабарларын сұрыптап, адресаттарына жөнелтеді. Машиналарында пошталық жәшіктері бар және пошталық серверлермен коммутацияланған телефон желілері арқылы жұмыс істейтін пайдаланушыларға қосымша әрекеттер қажет болуы мүмкін.

FTR (File  Transfer  Protokol) файлдарын беру Интернеттегі компьютерлер арасында файлдарды қайта бағыттап отыруға мүмкіндік береді.

USENET телеконференциялары дегеніміз – Интернеттің кез келген пайдаланушысы қатыса алатын аса үлкен электрондық хабарландыру тақтасы.

Archie. FTR шыға алатын файлдар саны өте үлкен және үнемі өсуде (зерттеу есептерінен бағдарламалық қамтамасыз етумен және жарнамалық проспектілердің қателерін ресми түзетулерге дейін). Талап етілген ақпаратты іздеу үшін Archie (құмырсқа) деп аталатын құрал қолданылады. Archie-серверлер  FTR шыға алатын файлдар тізімдерін жасап, оларды үнемі жаңартып отырады.

Telnet. Интернетке қосылғаннан кейін Интернеттегі кез келген басқа компьютерге шығуға болады – тек ол үшін рұқсаты болуы және қашықтағы компьютер бұл байланысты бағдарламалық жағынан қолдауы керек.

Gopher – түйінді сөздер және сөйлемдер бойынша Интернетте ақпарат іздеу құралдарының  бірі.   

WAIS жүйесі (Wide  Area  Information  serwice) Интернетте алуға болатын деректер базаларында ақпарат іздеу кезінде интерфейсті қамтамасыз ету үшін құрылған.

WorId  Wide  Web дегеніміз – гипермәтінді  желілік ақпараттық жүйе.

Интернеттің ауқымды ақпараттық жүйесінің пайда болуы мен дамуы, оны ұйымдастырудың ерекше технологиясы арнайы бағдарламалар – браузерлер жасау қажеттілігін тудырды. Бұл бағдарламалар Интернет стандарттары бойынша жүзеге асырылған желілерде жұмыс істеуге бейімделген. Олар Бүкіләлемдік «өрмекші торының» (World Wide web – WWW) – Интернет сервисінің ресурстарын қарауды ұйымдастырады. Бұл тарауда WWW-мен жұмыс кезінде Microsoft Internet Explorer (MIE немесе IE) браузерін пайдаланудың негізгі принциптері баяндалады.

World Wide Web жөніндегі негізгі мәліметтер 

    World Wide Web – Интернеттің қарқынды дамып келе жатқан технологияларының бірі. WWW мәні мынада: ол ақпаратты түрлі компьютерлерде орналасқан жекелеген мәтіндік, графикалық және тағы басқа файлдар түрінде ұсынады. Бұл файлдар өзара гипербайланыстар арқылы біріктірілген. Файлдардың (немесе объектілердің) мұндай жиынтығын Web –  құжат (Web-сайт, Web-site) ретінде интерпретациялаймыз. Web-құжат жекелеген Web-беттерден тұрады. Web-серверде бірнеше Web-құжат орналасады.

    Web-құжатты іздеу және оған шығу арнайы нұсқағыш (идентификатор) – URL (Uniform Resours Locator) бойынша орындалады. Стардартты URL ақпараттың хаттамасын, ақпарат орналасқан компьютердің атын және соған шығудың жолын белгілейтін үш бөлімнен тұрады. Мысалы, ойыншықтар сатумен айналысатын Vermont Teddy Bears компаниясының URL құрылымы мынадай болып келеді:

    htpp//www. serwise.dicital.com/tdb/vtdbear.htm

  Хаттама

  Компьютердің аты

  Қапшықтың аты

  Файлдың аты

URL-ді көрсету арқылы пайдаланушы қажетті файлды нақты белгілейді.

          Каталогтарына басқа бір тәсілін  іздеу жүйесі қызметі көрсетеді

Үйге тапсырма: Электрондық пошта

Сабақты қорытындылау: Жаңа материалдарды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау, бағалау  

Пән аты:   Информатика 

Класы:  11 «A»

Сабақтың тақырыбы:  Pront Page редакторы. Жалпы мәлімет

Сабақтың  мақсаты:  

           Білімділігі: Бала бойына бүгінгі тақырыпты өту барысында білімдерін арттыру.

           Тәрбиелігі:  Әр оқушыны іскерлікке, нақтылыққа, ынтымақтылыққа тәрбиелеу.                                                                   

           Дамытушылығы:  Оқушының әрбір сабаққа ынтасы мен қабілетін біріктіріп, 

                                                        пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Сабақтың түрі:    аралас сабақ

Сабақтың өту әдісі:   сөздік, көрнекі, практикалық

Сабақтың көрнекілігі:  компьютер, топтама.

Дидактикалық материалдар:  оқулық, дәптер.

Сабақтың барысы:    

                          а) ұйымдастыру кезеңі

                          б) сабақ сұрау

                          в) бағалау

                          г) жаңа  сабақ

                          д) бекіту

                          е) үйге тапсырма

                          ж) қорытынды

Қоңырау  соғылып сабақ басталған соң балаларды ұйымдастыра отырып сабақты бастаймын.

Жаңа материалдың мазмұны:  

 Өзіндік Web-бет жасауға кірісер алдында бұл бөлімнің негізгі түсініктерімен және терминдерімен танысу қажет. Сонымен, сайт дегеніміз не? Бұл – Web-серверде жататын беттердің HTML пішіміндегі жинағы.

 Web-сервер дегеніміз – бұл осы беттерді пайдаланушылар сұратуы бойынша беретін, Интернетке үнемі қосылып тұрған компьютер.

Web-тарап - Web-беттердің жай ғана жиынтығынан анағұрлым үлкен нәрсе. Бұл – торапты бір тұтасқа байланыстыратын гиперсілтемелер жүйесі, торап-тың бірыңғай стилистикалық безендірілуі, тораптағы ақпараттың уақтылы жаңаруы мен жеке беттердің жүктелу жылдамдығы және тағы басқа нәрселер. Web құжаттардың кәдімгі электрондық құжаттардан негізгі айырмашылығы – гиперсілтемелері болуында. Гипермәтіндік сілтемелер Web құжатын қарап отырғанда оның басқа бөлігіне немесе басқа Web құжатына өтуге, немесе Интернет қызметтерінің біріне шығуға мүмкіндік береді. Әдетте, гиперсілтемеге сәйкес  Web құжаты мәтінінің бөлігі көк түспен ерекшеленеді немесе асты сызылады. Гиперсілтемеге ауысқанда маус меңзері саусағы нұсқаулы ашылған алақан пішінін қабылдайды. Егер мұндай нұсқағышпен гиперсілтемені шертсе, онда гиперсілтемеде көрсетілген адрес бойынша өту іске асырылады. Гиперсілтемеден бетке қайтқанда көк түс шие-қызылға ауысады. Түс ауысуы пайдаланушыға «пайдаланылған» гиперсілтемелерді қадағалап отыруға мүмкіндік береді.

Үй беті дегеніміз – сұратуында  Web атын көрсетіп, бірақ нақты беттің атын бермеген пайдаланушының сұратуы бойынша сервермен берілетін Web-бет. Web үй беті бар файлға index.htm немесе default.htm стандартты ат меншіктеледі. Үй беті – бұл Web-тің айнасы, сондықтан оны жобалауға және безендіруге ерекшк мән беріледі, өйткені оның негізгі қызметі – пайдаланушыға Web-тің басқа беттері мен құжаттарына өтудің ыңғайлы әдістерін ұсыну.

HTML тілі «гипермәндік белгілеу тілі» болып табылады. HTML файлы дегеніміз – htm немесе html кеңейту, браузерімізде (браузер – Интернеттің терезесі іспеттес, мысалы, lnternet Exploler немесе Netscape Navigator) көретін беттік мәтіні бар кәдімгі мәтіндік файл және кейбір басқарушы жазбалар –тегалар. Көп жағдайларда бұл тілді білу де шарт емес, бәрін өздері-ақ жасап беретін арнайы редакторларды пайдалануға болады. Сондай редакторлардың  бірі – кәдімгі Microsoft  Word  2000. Әрине,  Microsoft  Word  2000 бет жасаудың маңызды құралы бола алмайды. Ол  HTML-дың барлық мүмкіндіктерін пайдалана алмайды, мәтіннің көрінісі де онда браузердегідей емес және т.б.

Жаңа сабақты бекіту:   Ол үшін балаларға жаңа сабақтан бірнеше сұрақтар қоя отырып сабақты аяқтаймын.                                                            

Үйге тапсырма:     Pront Page редакторы. Жалпы мәлімет

Сабақты қорытындылау:    Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген

                                                                     білімдерін  талдау, бағалау.